Beknopte samenvatting
Modeltrouw, oftewel de mate waarin een behandelaar de behandeling uitvoert zoals bedoeld, en de werkrelatie tussen de behandelaar en de cliënt (de alliantie) kunnen elkaar versterken. Dit betekent dat een goede werkrelatie het makkelijker kan maken om de behandeling modelgetrouw uit te voeren. Modelgetrouw handelen kan ervoor kan zorgen dat de werkrelatie verbetert.
Modelgetrouwe implementatie van een nieuw behandelprogramma is een proces van meerdere jaren, waarin alle betrokkenen zich de behandeling eigen moeten maken en moeten laten aansluiten bij de nieuwe setting. Representatieve behandeluitkomsten en een hoge mate van modelgetrouw handelen kunnen dan ook niet direct na implementatie verwacht worden. Het is daarom belangrijk dat betrokken partijen over de mate van modeltrouw in gesprek gaan en deze in context interpreteren.
Deze bevindingen staan beschreven in het proefschrift van Aurelie Lange ‘From implementation to alliance: The role of therapist adherence within Multisystemic Therapy’, met als doel de rol van modeltrouw binnen Multi Systeem Therapie (MST) vanuit verschillende perspectieven te onderzoeken. MST is een bewezen effectieve, intensieve en ambulante multi-systeembehandeling voor jongeren van 12 tot 18 jaar met ernstig antisociaal/grensoverschrijdend gedrag. Binnen MST wordt de TAM-R (Therapist Adherence Measure-Revised) routinematig gescoord als onderdeel van het kwaliteitsbewakingssysteem. Het doel van deze vragenlijst is te meten in hoeverre de kernelementen van MST correct worden uitgevoerd om zo de modeltrouw te kunnen borgen. De veronderstelling is namelijk dat behandelprogramma’s, zoals MST, effectief zijn vanwege deze elementen en dat de handleiding dus trouw gevolgd moet worden om goede behandelresultaten te behalen.
Uit dit onderzoek blijkt dat de Nederlandse TAM-R betrouwbaar is en behandeluitkomsten voorspelt. Desalniettemin worden de scores op de TAM-R beïnvloed door externe factoren zoals cultuurverschillen in responsstijl en de mate van ervaring met MST.
Modeltrouw zal niet bij elk behandelprogramma automatisch tot betere behandelresultaten en een sterkere alliantie leiden. Het lijkt van belang dat er een balans is tussen modeltrouw en flexibiliteit. Behandelprogramma’s bereiken vermoedelijk betere uitkomsten als het programma enigszins aangepast wordt aan de nieuwe setting. Ook binnen een individuele behandeling is het belangrijk aan te sluiten bij de unieke situatie van de betreffende cliënt. Desalniettemin kan niet zomaar elk element van een behandelprogramma aangepast worden. De kernelementen van een behandelprogramma moeten uitgevoerd worden zoals bedoeld. Meer kennis hierover is wenselijk, zodat ontwikkelaars en onderzoekers expliciet kunnen maken welke elementen van behandelprogramma’s essentieel zijn voor de effectiviteit van het programma en welke elementen aangepast kunnen worden aan de situatie.