Hans van den Heuvel

BODYBUILDING I - CAREN van HERWAARDEN Röntgenbril Als kind wilde Caren van Herwaarden een röntgenbril om dwars door de kleren en de huid van anderen heen te kijken. Hoe ze zichzelf en anderen ervoer, kon ze maar moeilijk rijmen met de spieren, organen, botten en bloed waaruit we zijn opgebouwd. Het is een manier van kijken die Van Herwaarden nog steeds eigen is en in haar werk een grote rol speelt: hoe verhouden we ons als denkend wezen tot ons lichaam, tot deze zak met bloed, botten en slijm? Anatomische collectie Na de academie kreeg ze toegang tot de natuurhistorische en anatomische collecties van de Leidse Universiteit, en later tot de anatomische collecties van de universiteiten van Bologna en New Orleans. Van Herwaarden tekende daar het menselijk lichaam in talloze variaties van kracht, ontbinding en verval. Ze kon er letterlijk dóór de huid heen kijken. Dit intensieve onderzoek vormt de basis van haar werk. In deze oude collecties zie je terug dat kunst, religie en wetenschap ooit nauw met elkaar verweven waren. Het was bijzonder om te zien hoe men door de eeuwen heen met het menselijk lichaam omging, hoe men tegen leven, ziekte, afwijkingen of dood aankeek. En het vervolgens met wetenschap, kunst en religie probeerde te begrijpen en te bezweren. Deze fundamentele behoefte hebben alle culturen gemeen. Over Bodybuilding In de aquarel Bodybuilding I vormen een aantal vrouwen de schakels van een menselijk hekwerk. Aan de basis hurken zij, maar hoe hoger de toren wordt, hoe méér ze rechtop gaan staan. Het lijkt uiterst fragiel: als één van hen bezwijkt, stort het hele hekwerk in. Ons verlangen om een nietig onderdeel te zijn van een geheel is ambivalent; je wilt wel maar ook weer niet. Je wilt opgaan in de menigte maar er niet in verdwijnen. Hoe komt het dat eigenheid zo angstig wordt verdedigd maar dat het tegelijkertijd troostend kan zijn om je een schakel te weten in een lange reeks: geen individu meer te zijn maar een vlek, zoals in de aquarel? De ervaring om een nietig onderdeel te zijn voelt als bijna verdwijnen, maar het verlangen naar deze ervaring is essentieel. Want je hoort als bewegend en ademend wezen bij een soort, en dat horen-bij geeft je bestaansrecht. Hoef je niet te verdienen. www.cvanherwaarden.nl Foto: Peter Cox COVER ART 203