166 APPENDICES Nederlandse samenvatting Reumatoïde artritis (RA) is een auto-immuunziekte die wordt gekenmerkt door symmetrische perifere polyartritis in de handen en/of voeten, die leidt tot langdurige invaliditeit als deze niet effectief wordt behandeld. Genetische en immunologische studies tonen aan dat cellen van de adaptieve immuunrespons betrokken zijn bij de pathogenese van RA. De specificiteit van deze immuunrespons wordt gekenmerkt door herschikte T- en B-celreceptoren (respectievelijk TCR en BCR) die tot expressie worden gebracht door klonen van T- en B-lymfocyten, plasmablasten en plasmacellen. Om de adaptieve immuunrespons grondig en op genomisch niveau te onderzoeken, werd “next-generation sequencing” (NGS) technologie ontwikkeld. Deze techniek maakt het mogelijk om het repertoire van T- en B-celreceptoren individueel te analyseren op RNA-niveau, in elk lichaamscompartiment, op elk moment. Er is aanzienlijke vooruitgang geboekt bij de behandeling van RA, zoals de introductie van verschillende nieuwe soorten medicijnen, waaronder biologische Disease-Modifying Antirheumatic Drugs (DMARD’s). Het is bewezen dat deze gerichte therapieën, met als focus het adaptieve immuunsysteem, bijvoorbeeld middels abatacept of rituximab, voor RA-patiënten een klinisch voordeel oplevert. Deze nieuwe therapieën zijn echter nog niet curatief. Na de behandeling kunnen terugvallen nog steeds optreden en gewrichtsschade is helaas onvermijdelijk. Selectief doelgericht behandelen van dergelijke ziekte-geassocieerde adaptieve immuuncelklonen zou zeer effectief kunnen zijn, terwijl het weinig bijwerkingen heeft. Een dergelijk selectief, doelgerichte behandeling is echter alleen haalbaar als dezelfde T- of B-celklonen de immuunrespons op verschillende ontstekingsplaatsen domineren. Voordat RA volledig is ontwikkeld, wordt het voorafgegaan door een preklinische fase, waarbij risicofactoren uit de omgeving zich opeenstapelen in genetisch gepredisponeerde individuen, en waarin auto-immuniteit zich ontwikkelt, gevolgd door niet-specifieke kenmerken en symptomen voordat artritis zich manifesteert. Het is aangetoond dat het vroege starten van de behandeling bij RA-patiënten de ziektekenmerken en -symptomen verbetert, met lagere ziektescores en verbetering van lichamelijk functioneren, evenals verminderde structurele schade, zichtbaar op radiologisch onderzoek. Vroegtijdige behandeling van risicopersonen heeft het theoretische potentieel om het begin van de ziekte uit te stellen of te voorkomen, wat een positieve impact heeft op zowel het leven van de patiënt als de samenleving. We onderzochten het TCR- en BCR-repertoire met behulp van NGS om meer kennis te vergaren over de adaptieve immuunrespons in verschillende fasen van RA en op verschillende locaties; variërend van de vroege risicofase tot klinisch manifeste RA, van studies in alleen bloed tot ook andere lichaamscompartimenten, en van T-cellen tot B-cellen.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTk4NDMw