Albertine Donker

For Dutch Dummies 367 11 Maar hoe zit het dan precies met de ijzerstofwisseling en hoe regelt het lichaam dat de ijzerhuishouding in balans is? Dat leggen we uit in hoofdstuk 1 , de inleiding van dit proefschrift. Hepcidine: de thermostaat van de ijzerhuishouding Een volwassen man heeft in totaal ongeveer 4 tot 5 gram (4000 tot 5000 mg) ijzer in zijn lichaam. Daarvan bevindt zich het grootste gedeelte, zo’n 2500 mg, in de rode bloedcellen. Zoals we hierboven uitleggen, zijn de rode bloedcellen van levensbelang omdat ze verantwoordelijk zijn voor het zuurstoftransport door het lichaam. Belangrijk om te weten: een rode bloedcel gaat gemiddeld 120 dagen mee. Daarna wordt de rode bloedcel afgebroken, voornamelijk in de milt. Dit betekent dat het lichaam steeds opnieuw heel veel rode bloedcellen moet maken, zo’n 200 x 10 9 per dag. Hiervoor is per dag ongeveer 20 mg ijzer nodig, oftewel 2 x 10 15 ijzeratomen per seconde. Waar komt al dit ijzer vandaan? Het grootste gedeelte is gerecycled ijzer dat vrijkomt bij het opruimen van oude rode bloedcellen en dat wordt opgeslagen in de macrofagen. Macrofagen zijn witte bloedcellen die een belangrijke rol spelen bij het opruimen van beschadigde of dode lichaamscellen. Slechts een klein gedeelte van het benodigde ijzer komt uit de voeding. Het lichaam gaat dus heel efficiënt met ijzer om; het ijzer wordt voortdurend hergebruikt en niet uitgescheiden via de urine of de ontlasting, zoals dat met veel andere vitamines en mineralen wel gebeurt. Belangrijk om te realiseren: het lichaam kán ijzer ook niet actief uitscheiden. En dat houdt een risico in; namelijk het risico op ijzerstapeling met alle gevolgen van dien, zoals we hierboven uitleggen. Omdat zowel een tekort aan ijzer als een teveel aan ijzer negatieve gevolgen heeft voor de gezondheid, is het essentieel dat het lichaam over een regelsysteem beschikt. Dat regelsysteem moet ervoor zorgen dat het ijzergehalte niet te laag maar ook niet te hoog wordt. Voor zo’n regelsysteem is een goede thermostaat nodig, vergelijkbaar met de thermostaat bij u thuis die de temperatuur in uw huis regelt en die zorgt dat u een warme douche kunt nemen op ieder gewenst moment. Gelukkig beschikt het lichaam over zo’n regelsysteem en zo’n thermostaat voor de ijzerhuishouding in de vorm van het hormoon hepcidine. Dit hormoon, dat door de lever gemaakt wordt, detecteert de hoeveelheid ijzer in het menselijk lichaam en stuurt vervolgens de opname van ijzer door de darm en de afgifte van gerecycled en opgeslagen ijzer. Een hoog hepcidine gehalte zorgt ervoor dat de ijzerpoorten