Ben van der Hilst

133 6 Empirie Teamgericht organiseren De antwoorden van deze vragen leiden naar de volgende resultaten: 1. Inzicht in de organisatiestructuur van de school en vooral in de mogelijk zwakke verbindingen in de structuur. 2. Inzicht in de positie van de teams in de school. 3. Inzicht hoe veranderingsprocessen gekoppeld kunnen worden aan de inrichting van de organisatiestructuur. Bevindingen De bevindingen worden geordend in vier rubrieken: (a) het tekenen van het organogram, (b) de aangetroffen organisatiestructuren van scholen, (c) de ondui- delijkheden daarin alsook (d) de verbinding tussen organisatiestructuur en (verander) processen in de school. a. Het tekenen van het organogram Vrijwel alle deelnemers vinden het moeilijk om het organogram van hun school te tekenen. Zij vragen zich bijvoorbeeld af wat de plaats van de decaan is of van de adjunct-directeur. Hoewel vrijwel iedere deelnemer de individueel opererende leraar in de klas een zeer belangrijke actor noemt, komt in vrijwel geen enkel organogram in eerste instantie de individuele leraar voor. Ondanks de teken-regels houdt het orga- nogram dan op met ‘team havo-vwo bovenbouw’, ‘leraren in de sector techniek’, ‘het team’ of ‘uitstroomprofiel automotive’, een enkele keer ook in een grote instelling met ‘locatie Parkstraat’. Deelnemers vinden het lastig de expertteams (bijvoorbeeld vak- groepen) een plaats te geven in het organogram. Ook bij commissies, projectgroepen en werkgroepen kost het vaak moeite om deze een plek te geven in het organogram. Vaak verschijnen er los zwevende actoren in het organogram. Het tekenproces ver- loopt soepeler wanneer het organogram interactief met 2 of 3 personen uit dezelfde school wordt getekend, zodat deelnemers kunnen overleggen. Ook helpt het wanneer de onderzoeker vragen stelt over een actor die moeilijk te plaatsen is. Deelnemers ver- wijzen vaak naar het ‘officiele’ organogram van hun school en pakken dat er soms bij. De meeste van deze organogrammen zijn globaal van opzet en bevatten vaak alleen de structuur van het besturingssysteem, zoals raad van toezicht, bestuur en directie. Nogal eens ontbreken leraren of lerarenteams en eindigt het officiële organogram met bijvoorbeeld: ‘bovenbouw havo/vwo’ of de benaming van een locatie. Vrijwel alle deelnemers geven aan het nuttig te vinden om met behulp van het organogram de organisatiestructuur te analyseren, omdat het onduidelijkheden in processen (meestal veranderprocessen) relateert aan onduidelijkheden in de or- ganisatiestructuur. Vaak wordt ook gemeld dat deelnemers dergelijke relaties al ver- moedden, maar deze nog niet konden expliciteren. Met het organogram wordt dat gemakkelijker.