Ben van der Hilst

172 6.5.1 Verkennend onderzoek Uitgangssituatie Voor uitvoering van de meervoudige gevalsstudie naar de effecten van invoering van de TOS wordt eerst de onderzoeksopzet beproefd in een enkele school. School Z (een montessori basisschool) maakt deel uit van een groot be- stuur. Het bestuur heeft het inrichten van scholen en de samenwerkingsverbanden binnen de stichting als professionele leergemeenschappen tot speerpunt van beleid gemaakt. Het bestuur ziet dat vooral als een cultuurverandering en niet zozeer als een structuurverandering. Er is geen definitie van wat het bestuur met professionele leer- gemeenschap precies bedoelt, anders dan dat er meer geleerd moet worden van en met elkaar (binnen en tussen de scholen). De directeur van de Mauritsschool vraagt na het bijwonen van een lezing van de onderzoeker om hulp bij het inrichten van een andere structuur van haar school. Zij ziet in de TOS een mogelijkheid de inrichting van een professionele leergemeenschap concreter te maken en te versnellen en wil graag deelnemen in een pilotstudie. Bij een eerste analyse blijkt de school met 180 leerlingen en zestien leraren zeventien commissies en werkgroepen te kennen die minimaal uit twee leden bestaan. De vergaderdruk wordt als hoog ervaren. Geen enkele commissie of werkgroep heeft echter de leerling als directe focus. De school kent twee coördina- toren (onderbouw en bovenbouw), die samen met de directeur en de intern begeleider (ib-er) deel uitmaken van het managementteam. Eigen vraag van de school De directeur van school Z wil graag de professionele samenwerking in de school versterken. Leraren werken nu naast en niet met elkaar, de werkdruk wordt als hoog ervaren en er wordt al snel gemopperd wanneer er een verandering wordt voorgesteld. Vraagstelling bij het verkennend onderzoek Dit verkennend onderzoek heeft niet als primair doel het verifiëren van de proposities in de onderzoeksconditie waar- bij de TOS wordt ingevoerd, maar het ontwerpen van een onderzoeksmethode voor dit bèta-testen. Bij het bèta-testen in deze studie zijn drie fases te onderscheiden: training van de schoolleider door de onderzoeker zodat deze de TOS kan invoeren, implementatie van de TOS door de schoolleider en vervolgens onderzoek naar de effecten van deze invoering (validering van de proposities 4 t/m 9). Het verkennend onderzoek moet informatie opleveren over de training van de schoolleider en over de methode om data te verzamelen over de effecten van de invoering van de TOS. Uiter- aard zijn ook de beoogde effecten van de TOS in dit onderzoek van groot belang voor zowel de school als voor deze studie. Het verkennende onderzoek is dus zowel een