Ben van der Hilst

18 gang van zaken, maar ik kan er nog niet precies de vinger achter krijgen. Het probleem met de tweedeklassers blijft onopgelost. Sleutelervaring Bovenstaande sleutelervaring ligt aan de basis van dit proefschrift. Deze ervaring zet mij aan het denken over de wijze waarop ‘democratische’ proces- sen verworden zijn tot bureaucratische procedures in de school en over de noodzaak om in een schoolorganisatie de ontwikkeling, besluitvorming en uitvoering zo dicht mogelijk bij elkaar te brengen. Maar in 1982 ben ik nog niet in staat een en ander op conceptueel niveau te expliciteren en te onderbouwen. Een aantal jaren later, in 1989, ben ik schoolleider in een andere stad. Daar speelt deze notie nog steeds door mijn hoofd: het proces van plannen maken en besluiten nemen in een school moet in ieder geval niet verlopen zoals op mijn oude school. Moet het ontwikkelen van plannen en het nemen van besluiten daarover niet vooral gedaan worden door degenen die verantwoordelijkheid nemen voor de uitvoe- ring en de resultaten daarvan? En wat betekent dat voor mij als leidinggevende? De invoering van kernteams Deze gedachte leidt in 1994 tot het invoeren van de kernteamstructuur op een (montessori)scholengemeenschap waar ik de eerste rec- tor van ben. Deze school is een school voor voortgezet onderwijs met vmbo, havo en vwo en heeft in die tijd ongeveer zestienhonderd leerlingen. Kernteams bestaan uit ongeveer vijf leraren die samen het onderwijs aan een groep van ongeveer honderd leerlingen verzorgen, inclusief de begeleiding. Zij hebben daarbij zeer ruime bevoegd- heden om het onderwijs vorm te geven. De leden van het kernteam verzorgen het merendeel van de lessen, hetgeen gemakkelijker blijkt te realiseren in het vmbo dan in het havo/vwo. Zogeheten gastdocenten geven het onderwijs dat het kernteam niet zelf kan verzorgen. Deze wijziging van de organisatiestructuur, die later aangeduid wordt met de teamgecentreerde organisatiestructuur (TOS), brengt veel beweging te- weeg in de school. Een jaar eerder is de school uit een fusie van vier scholen ontstaan, wat met de nodige moeilijkheden gepaard gaat. De meeste kernteams gaan met en- thousiasme aan de slag, een aantal kernteams toont weinig initiatief en houdt alles zoveel mogelijk bij het oude. Later trekt deze groep wel weer bij. Er blijven, ook in de latere jaren, verschillen in ontwikkelsnelheid en daadkracht tussen de kernteams. De kernteamstructuur is tot op de dag van vandaag gehandhaafd op deze school, zij het dat er ook enkele wijzigingen in de loop van de tijd optreden. Het innovatieve karakter van de school en de prettige werksfeer toen en nu worden mede toegeschreven aan de organisatiestructuur. Verdere conceptontwikkeling over de teamstructuur De TOS is voor mij een belangrijk hulpmiddel gebleken bij het omgaan met de centrale opgave als leidingge- vende: hoe te sturen op kwaliteit en daarbij tevens te zorgen dat de school wendbaar