Ben van der Hilst

184 matig rapporteren in het schoolteam of bijdragen aan studiedagen. De schoolleiders zien de invoering van de TOS als een mooie gelegenheid om nog eens tegen het licht te houden aan welke expertgroepen de school behoefte heeft en de kennisdeling te intensiveren via de onderwijsteams. De schoolleiders vinden de positie en rol van de teamleiders 10 lastig te duiden. De vergelijking met de bekende functie (rol) van bouwcoördinator wordt snel gemaakt, maar deze is wezenlijk anders dan de teamleider die (niet-hiërarchisch) processen in het team faciliteert met het doel dat het team zijn verantwoordelijkheid waarmaakt en zich steeds verder ontwikkelt tot een high-performance team . In veel scholen speelt de bouwcoördinator de rol van voorzitter en leider van het bouwteam en zit vanuit die positie in het managementteam van de school. De schoolleider bepaalt via de bouw- coördinator voor een gedeelte de agenda van de bouwvergaderingen: de schoolleider probeert via de bouwcoördinatoren de individuele leraren te sturen. Een complicatie is dat de schoolleiders van enkele scholen de bouwcoördinatoren de nieuwe functie van bouwteamleider willen geven vanwege de aanwezige competenties bij deze leraren. 11 De schoolleiders worstelen met het beeld van hun nieuwe rol in de nieuwe structuur. Zij melden vragen als: moet je wel of niet vaak bij teamvergaderingen aan- wezig zijn? Kan ik nog wel sturen via het schoolteam of moet alles via de bouwteams? Hoe hou ik zicht op de verschillende ontwikkelingen? Hoe hou ik teamfunctionerings- gesprekken ? Is een individuele gesprekscyclus dan ook nog nodig of kan die verdwij- nen? Kan ik ook inhoudelijk sturen in de bouwteams of moet ik “op mijn handen zitten”? Als ik maar één team heb (vanwege kleine school), ben ik dan automatisch ook de teamleider of moet dat een van de leraren zijn? De schoolleiders worstelen met de paradox dat blijkbaar voor het inrichten en onderhouden van teams met zelfsturing een krachtige sturing van de schoolleider vereist is. Tijdens de training blijkt dat ook de rol van de interne begeleiders moet ver- anderen. Zij moeten zich nu niet zozeer meer richten op de individuele leraar, maar op 10 Ten tijde van het voorbereidingsjaar werd in het TOS-model nog van teamleiders gesproken. Een van de uitkomsten van dit onderzoek is dat de term procesbegeleider beter past bij het niet-hiërarchisch sturen in het team. De term teamleider voedt extra de verwarring over de hiërarchische positie. Later in het proces (gedurende het invoeringsjaar) is de term procesbegeleider wel geïntroduceerd en is ook een opleiding voor procesbegeleiders gestart, waarin verduidelijking van positie en rol een belangrijk thema is. 11 In school D (zie tabel) leidt dit later mede tot stagnatie van de ontwikkeling van de TOS, omdat de teamleiders (de oude bouwcoördinatoren) hun sterke positie blijven innemen als middenmanagers, net als bij het verkennend onderzoek het geval was.