Ben van der Hilst

189 6 Empirie Teamgericht organiseren “Leraren stappen nu veel vaker mijn kamer binnen met een idee, bijvoor- beeld over een nieuwe manier van groepsindeling of de indeling van het gebouw, ze denken actief mee” (schoolleider) . Het kost tijd om te zoeken naar een juiste agendering voor de onderwijsteams en voor het gehele schoolteam. Leraren willen minder tijd besteden aan regelzaken, maar het terugdringen daarvan lukt nauwelijks. Geëxperimenteerd wordt met splitsen van de agenda in regelzaken, leerlingbespreking en onderwijskundige zaken. In de panelgesprekken aan het einde van het schooljaar wordt pas na het vaststellen van de nieuwe scores teruggeblikt op de voormeting. Bij alle vijf panels leidt dat tot verbazing over het verschil tussen de begin- en eindscores, vooral bij professioneel handelen type 2. De panelleden kunnen zich niet meer goed voorstellen dat de ontwikkelingen zo snel zijn gegaan, omdat de nieuwe routines al als vanzelf- sprekend ervaren worden. Innovatiegemak In een aantal onderwijsteams zijn leraren direct aan de slag ge- gaan met op kleine schaal groepsdoorbrekend te werken en het maken van plannen om dat verder uit te breiden. Leerlingen worden gedurende enige tijd gedurende de dag gehergroepeerd waardoor verschillende leraren parallel aan elkaar verschillende soorten instructie geven. “We hebben eerder heel lang en nogal oeverloos met elkaar gesproken over het invoeren van themagewijs onderwijs, samen met de andere jena- planschool, maar nu gaat dat allemaal veel gemakkelijker” (directeur). Toename van het innovatiegemak wordt wel aangegeven door de panels en direc- teuren, maar in het eerste jaar zijn er nog geen hele grote innovaties aan bod. Wel veel kleine veranderingen in de uitvoeringspraktijk. De leraren geven aan dat de eigen regelruimte in de onderwijsteams voor enthousiasme zorgen: al langer gekoesterde wensen kunnen ze nu snel verwezenlijken. Werkplezier In scholen C en E doen zich vóór de implementatie van de TOS grote moeilijkheden voor in de samenwerking binnen het schoolteam met negatieve gevol- gen voor het werkplezier. Bij de andere scholen is men voor de invoering van de TOS al redelijk tevreden met het werkplezier. Bij de scholen C en E vinden grote verande- ringen plaats na invoering van de TOS. De sfeer in het team verbetert zeer significant. Dat heeft ook direct een positief effect op het werkplezier van de betreffende school- leiders. Zij melden dat de sfeer zo zichtbaar verbetert dat dit ook wordt opgemerkt door ouders.