Ben van der Hilst

19 1 Inleiding Teamgericht organiseren is, zich voortdurend ontwikkelt. Na deze eerste ervaringen met de TOS op mijn eigen school doe ik in de daaropvolgende jaren op meer plekken als leidinggevende positie- ve ervaringen op met dit organisatiemodel. Onderwijsteams gaan enthousiast en inno- vatief aan het werk. Grotere veranderingen die de gehele organisatie betreffen, verlo- pen zonder al teveel problemen, omdat de onderwijsteams hechte platforms vormen voor de discussie en de besluitvorming. Het werken met onderwijsteams maakt het ook mogelijk om eigen invulling te geven aan schoolbrede veranderingen, aangepast aan de specifieke groep leerlingen waarvoor een onderwijsteam verantwoordelijk is. Ik ervaar ook dat invoering van de teamstructuur, komend vanuit een klassieke schoolor- ganisatie, lastig is. Niet alle leraren verwelkomen de samenwerking met collega’s of de veranderingen in het personeelsbeleid, die nodig zijn voor de teamvorming. Naast het werk als leidinggevende begeleid ik ook andere scholen bij het analyseren en herinrichten van de organisatiestructuur. Daarbij komt ook de invoering van de TOS als alternatief aan de orde. Veel schoolleiders vinden het een logisch en aanlokkelijk perspectief, maar tegelijkertijd ook een te radicale breuk met het ver- leden. Oplossingen voor de sturingsproblemen in de school worden eerder gezocht in een aanpak gericht op individuen: bijvoorbeeld het verder professionaliseren van teamleiders. De verdere conceptontwikkeling rond de TOS wordt, behalve door eigen ervaringen en de adviespraktijk, ook gevoed door het geven van workshops en lezin- gen, het lezen van literatuur en de begeleiding van schoolleiders in de masteropleiding educational leadership . Het invoeren van de teamgecentreerde organisatiestructuur lijkt een oplossing voor de belangrijke sturingsopgave in het onderwijs om zowel zorg te dragen voor kwaliteit van het onderwijs alsook om de school steeds weer aan te passen aan nieuwe omstandigheden (wendbaarheid van de organisatie). De doelstelling van deze studie Gevoed door de praktijkervaringen dringt zich echter gaandeweg ook steeds sterker een aantal vragen op: hoe generiek is deze claim, werkt de TOS ook in de praktijk van andere schoolleiders of is het model sterk verbonden met mijn eigen praktijk? Wat is de aansluiting van dit organisatiemodel met de wetenschappelijke literatuur over effectief schoolleiderschap? Is het model com- pleet of kan het verder verrijkt worden? Deze vragen vormen de aanleiding voor deze studie. De doelstelling van dit promotieonderzoek luidt daarmee: Het zodanig verrijken van de praktijktheorie over de teamgecentreerde organisatie- structuur dat het: 1. een generiek toepasbaar hulpmiddel is voor schoolleiders om te sturen op kwaliteit, wendbaarheid en werkplezier in hun scholen en 2. een bijdrage levert aan de literatuur over sturingsmogelijkheden van de schoolleider.