Ben van der Hilst

229 7 Theorie Teamgericht organiseren lijk werken aan de doelen van de gehele school. De TOS biedt in de onderwijsteams een platform voor een dergelijke wederzijdse verantwoording van het professioneel handelen. Ook kan bij ontstentenis van een beroepsvereniging op schoolniveau ge- regeld worden welke eisen aan het professioneel handelen worden gesteld. De om- schrijving in professioneel handelen type 1 en type 2 geeft daar een voorbeeld van. Dit kan geformaliseerd worden in bijvoorbeeld een professioneel statuut. Organisatieprofessionaliteit Een groot en toenemend deel van de professionals voert het beroep uit binnen een organisatie (ziekenhuis, onderwijsinstelling, advoca- tenkantoor, enzovoort). Dat stelt specifieke eisen aan de inrichting van die organisatie: het onderwerp van deze studie. Maar samenwerking binnen een organisatie vraagt eveneens van de professional specifieke vaardigheden en een specifieke attitude. Be- zes et al (2012) zien deze uitbreiding van de professionaliteit als een verschuiving van beroepsprofessionaliteit naar organisatieprofessionaliteit. Professionaliseren van leraren De laatste decennia wordt professionaliseren van leraren als een belangrijk middel gezien voor kwaliteitsverbetering van het onderwijs, evenals in andere sectoren (Smid, 2012). Professionaliseren is dan niet sec het vol- doen aan de criteria van de professional, maar wordt vooral gezien als het verhogen van het vakmanschap van de leraar. Een breed scala van interventies is de laatste jaren ingezet. In een internationale overzichtsstudie over de effectiviteit van profes- sionaliseringsinterventies (Diepstraten & Evers, 2012) wordt echter geconcludeerd: “In termen van effectieve professionele ontwikkeling lijken stimulansen in de vorm van minimumeisen, verplichte professionaliseringsuren, herre- gistratie, doorstroomportfolio’s of beloningsprikkels echter weinig bij te dragen. Landen waar het tijd krijgen en verantwoordelijk voelen voor het gezamenlijk voorbereiden, uitvoeren en evalueren van onderwijs belangrijk is (Scandinavië, Zuidoost-Azië) zijn de goed presterende onderwijslanden” (p. 63). Gezamenlijke onderwijsontwikkeling en direct op de werkplek samen leren, blijken zeer effectieve vormen van professionaliseren, maar, constateren Diepstraten en Evers: “… het zijn ook de professionaliseringsvormen waar leraren nauwelijks aan toe komen. Daarom lijkt het belangrijk deze vormen structureel te veranke- ren in het werk van een team. Landen waar leraren de tijd en ruimte krijgen voor het gezamenlijk voorbereiden, uitvoeren, evalueren en bijstellen van onderwijs zijn de koplopers in de onderwijswereld” (p. 11).