Ben van der Hilst

278 • Een katalytisch mechanisme ‘elimineert virussen’. Het werken in teams vraagt bepaalde vaardigheden (en attitude) van leraren. Een klein deel van de leraren zal dit lastig vinden of zelfs niet kunnen of ook niet willen. Bij invoeren van de TAO zal dit onmisken- baar gaan blijken. Dat kan leiden tot vrijwillig of gedwongen vertrek van enkelen. Daarentegen oefent een katalytisch mechanisme juist aantrekkings-kracht uit op de medewerkers die de organisatie goed kan gebruiken. Collins zegt in dit verband: “Great organizations have figured something out. The old adage “People are your most important asset” is wrong; the right people are your most important asset. The right people are those who would exhibit the desired behaviors anyway, as a natural extension of their character and attitude, regardless of any control and incentive system. The challenge is not to train all people to share your core values. The real challenge is to find people who already share your core values and to create catalytic mecha- nisms that so strongly reinforce those values that the people who don’t share them either never get hired or, if they do, they self-eject” (p. 7). De ervaringen bij school X laten dit duidelijk zien: enkele leraren zijn vertrokken, maar daartegenover staat dat er bij iedere vacature geko- zen kan worden uit veel geschikte sollicitanten, ook in tijden van een lerarentekort. Deze leraren bereiken snel de status van ‘conceptdrager’, waardoor de organisatiestructuur weer versterkt wordt. De andere prak- tijksituaties laten ook zien dat de meeste leraren graag binnen een TAO werken, maar dat er ook leraren zijn die blijven hechten aan een indivi- duele uitoefening van het leraarschap, dat zich enkel richt op het eigen vakgebied. • Een katalytisch mechanisme heeft een blijvend effect (duurzaamheid). Het invoeren van een katalytisch mechanisme is niet bedoeld als een kortstondige boost van resultatenverbetering, maar een ingreep die blij- vend effect sorteert. De voorbeeldschool school X en in mindere mate de beschreven montessorischool laten zien dat de resultaten duurzaam zijn. Maar daar past ook de waarneming bij dat invoering van de TAO een blijvende aandacht vraagt van de schoolleider, omdat terugval op de loer ligt.