Ben van der Hilst

279 8 Conclusies Teamgericht organiseren Geconcludeerd wordt dat invoeren van de TAO op grond van deze karakteristieken inderdaad beschouwd kan worden als een katalytisch mechanisme. Invoeren van de TAO Er kunnen verschillende lagen onderscheiden worden waarop het concept (de TAO) begrepen moet worden door schoolleiders en leraren om de TAO in te voeren. Om dit begrijpen te faciliteren duidt Engeström (1994) deze ge- laagdheid in het overbrengen van een concept met oriëntatiebasis . Engeström in- troduceert dit begrip in zijn boek over de didactiek van professionele trainingen voor volwassenen. Hij ontleent dit begrip aan Galperin, die het concept gebruikt om de bij hem belangrijke fase van oriëntatie op een leertaak te duiden. Bij Engeström gaat het om het middels trainingen aanbieden van concepten, theorieën en modellen, die uiteindelijk moeten leiden tot nieuw gedrag van vaklieden. Dit geheel van theorieën, concepten en modellen noemt Engeström een oriëntatiebasis. Hij onderscheidt ver- schillende soorten van oriëntatiebases. Een eerste soort, de germ (kiemcel), beschrijft de essentie van het nieuwe concept, maar geeft geen aanwijzingen voor bijvoorbeeld het nieuwe handelen dat van de professional verwacht wordt. Het uitwerken van het kernbegrip in een systems model (systeemmodel) is een tweede soort oriëntatiebasis. Deze twee soorten oriëntatiebases zijn nuttig om de essentie te begrijpen, waardoor de professional beter in staat is om vandaar uit verdere concretiseringen beter te begrijpen en deze kritisch op hun merites te kunnen beoordelen. Een gedetailleerde beschrijving van het handelen, een algorithm (algoritme) geeft een set inrichtingsre- gels en vormt de volgende oriëntatiebasis. Bij gebruik van deze algoritmes zijn de eerste twee oriëntatiebases essentieel. Wanneer de praktijk iets anders is dan waar het algoritme vanuit gaat, speelt namelijk het risico dat de professional in verlegenheid gebracht wordt: de onderliggende principes kunnen onvoldoende begrepen worden uit de inrichtingsregels. Een volledige beschrijving van het concept of model, met al zijn onderdelen en bun onderlinge verbanden, wordt door Engeström een advanced organiser (volledige organiser) genoemd. Vindt oriëntatie op het concept plaats door naar een werkend voorbeeld te kijken, dan spreekt Engeström van een prototype (voorbeeld). Tabel 8.3 geeft de vijf soorten van de oriëntatiebasis die Engeström on- derscheidt met daarbij de begrippen die in deze studie gebruikt worden en de vraag die iedere soort oriëntatiebasis beantwoordt.