Ben van der Hilst

294 Hieronder worden de verschillende bouwstenen van figuur 9.2 beschreven. De ge- kozen volgorde geeft niet zozeer de tijdsvolgorde aan van de ontwikkeling naar een teamgecentreerde arbeidsorganisatie, als wel de opbouw van het metaforische bouw- werk, te beginnen met de fundamenten. De beschrijving van de organiser bevat enkele dubbelingen met het voorafgaande. Dat komt doordat de organiser ook als startpunt van een oriëntatie op de TAO benut kan worden. a. De twee pijlers van het bouwwerk De twee pijlers van het bouwwerk zijn de twee leidende principes van het organi- satiemodel: de professionaliteit van de leraar en de collectieve aard van het be- roep. De TAO faciliteert niet alleen het professioneel handelen van de leraar, maar beschouwt dat professioneel handelen tevens als inherent bij het beroep behorend. Van een leraar mag dit handelen verwacht worden en het is dus goed om die ver- wachting te expliciteren. Het blijkt nuttig te zijn dit handelen te onderscheiden in een gedeelte dat direct samenhangt met het handelen in onderwijsleersituaties (professioneel handelen type 1) en het handelen dat daarbuiten verwacht wordt van een leraar (professioneel handelen type 2). Type 1 en type 2 professioneel handelen staan beschreven in tabel 5.1. De andere pijler wordt gevormd door het tweede lei- dende principe van de TAO: het beroep van leraar wordt opgevat als een collectief beroep, een leraar werkt vanuit een team. Daarin wordt collectief verantwoordelijk- heid genomen voor de totale ontwikkeling van een groep leerlingen in een bepaal- de leerwegeenheid. Ieder lid van het onderwijsteam is aanspreekbaar op alle re- sultaten bij iedere leerling van de groep leerlingen die bij het onderwijsteam hoort. b. De rol van de schoolleider De schoolleider speelt een cruciale rol bij het inrichten en onderhouden van de TAO. Er kunnen vier clusters van handelingen van de schoolleider onderscheiden worden: • De schoolleider is verantwoordelijk voor het ontwerp van de TAO. Dit betreft niet alleen de inrichting van de onderwijsteams, maar van alle bouwstenen van deze organiser. Dit betekent niet dat de schoolleider het ontwerp alleen maakt. Juist in een teamgecentreerde school past het wanneer het ontwerpen een gemeenschappelijk proces is.