Ben van der Hilst

31 2 Sturingsopgave Teamgericht organiseren de kwaliteit van het leren van leerlingen vraagt om samenhangende interventies in alle sturingsdomeinen. Alle facetten van het sturingsschema worden beïnvloed door de context waarbinnen het onderwijs zich beweegt. Opvattingen over de kwaliteit van het onder- wijs, de mogelijkheden binnen het domein onderwijsorganisatie, de wet en regelge- ving, de sturingsfilosofie, de inrichting van de schoolorganisatie, enzovoort, worden alle beïnvloed door de maatschappelijk-politieke context. Daarom wordt in de volgen- de paragraaf eerst naar deze context gekeken en vervolgens naar de andere elemen- ten van figuur 2.4. 2.2 De context van het onderwijs Deze paragraaf verdeelt de context en de gevolgen voor het onderwijs in twee delen. In de eerste plaats is er een aantal algemene maatschappelijke tendensen te onder- scheiden dat leidt tot een complexe 1 omgeving waarin scholen opereren. Daarnaast heeft het specifiek op de publieke sector gerichte new public management (npm) van- af de jaren tachtig een grote invloed op het onderwijs. Het gedachtegoed van het new public management heeft veel invloed op de sturing door de schoolleider en, zoals in hoofdstuk 3 wordt uitgewerkt, ook op de organisatiestructuur van scholen. Daarom gaat het tweede deel van deze paragraaf uitgebreid in op het new public management en de uitwerking daarvan op het onderwijs. De complexe samenleving Onderwijs maakt onderdeel uit van de samenleving. Die samenleving verandert in hoog tempo. Het Sociaal Cultureel Planbureau heeft op de drempel van de 21 e eeuw de lange termijn tendensen samengevat in vijf verschillende ontwikkelingen: individualisering, informalisering, informatisering, internationalisering en intensivering (Schnabel, 2000). Deze vijf processen hebben ieder een eigen in- vloed op het onderwijs. 1 Het woord complex wordt hier gebruikt in de betekenis van ‘ingewikkeld’ en niet in de betekenis die het heeft in de complexiteitstheorie .