Ben van der Hilst

44 2.5 Sturingsdomeinen De schoolleider stuurt indirect via de sturingsdomeinen op de kwaliteit van het on- derwijs (figuur 2.4). Het zijn beleidsterreinen, waarbinnen zich een zeer groot aantal keuzemogelijkheden voordoet. De oplossingsruimte binnen ieder domein omvat een oneindig aantal mogelijkheden, maar de oplossingsruimte zelf wordt begrensd door onder andere financiering en wet- en regelgeving (Van der Hilst & Stam, 2003). De domeinen zijn niet onafhankelijk van elkaar: sturing in een bepaald domein vereist meestal ook sturing in de andere domeinen. Het werken in unitteams (schoolorgani- satie) verloopt bijvoorbeeld een stuk gemakkelijker wanneer ook het gebouw wordt aangepast (facilitair) en de roosters van de leden van een unitteam op elkaar zijn af- gestemd (onderwijsorganisatie). In figuur 2.4 worden de volgende sturingsdomeinen genoemd (van onder naar boven): a. Sturingsdomein Cultuur Organisatiecultuur als “de weerslag van belangrijke gedeelde ervaringen die tot uit- drukking komt in bepaalde waarden die richting geven aan het gedrag van de leden van de organisatie” (De Maat, 2004; p. 8) is de uitkomst van een emergent proces vanuit de talloze interacties tussen de leden van de organisatie. De definitie van dit domein is minder eenduidig dan die van de andere sturingsdomeinen. Mede daarom was er enige aarzeling om cultuur als apart sturingsdomein op te nemen in het stu- ringsschema van figuur 2.4. “Dit is een lastig domein, zowel qua definitie alsook qua sturingsmogelijk- heden. (…). De manier waarop men met elkaar omgaat, de manier waarop vergaderingen verlopen, de wijze waarop leerlingen tegemoet getreden worden, de manier waarop besluiten worden genomen of problemen wor- den aangepakt, zijn allemaal verschijningsvormen van de cultuur van een organisatie. Sturing van dit domein verloopt vaak via de andere domeinen (met name het domein schoolorganisatie), maar door het apart benoemen van dit vaak als uiterst belangrijk omschreven domein, wordt duidelijk ge- maakt dat de schoolleider niet alleen verantwoordelijk is voor dit domein, maar dat hij door voorbeeldgedrag en interventies dit domein ook recht- streeks kan beïnvloeden” (Van der Hilst, 2007; p. 13).