Ben van der Hilst

55 3 Organisatiestructuur Teamgericht organiseren De arbeidsorganisatie, zoals in deze studie gedefinieerd wordt, omvat dus de organisatiestructuur, de technische systemen, de processen en de ideologie (visie) van de organisatie (zie figuur 3.2). Figuur 3.2 De onderdelen van de arbeidsorganisatie Technische systemen De inrichting van de technische systemen heeft grote in- vloed op het handelen van de leraar. Een belangrijk technisch systeem is de onder- wijsorganisatie (roosters, toets- en examenregelingen, gebouwen, groepering van leerlingen, ict-toepassingen, et cetera). De inrichting van dit systeem wordt voor een deel bepaald door overheidsbeleid (bijvoorbeeld de minimumeisen voor examinering) of het beroepenveld (zoals de kwalificatiedossiers in het mbo), maar kenmerk van de toegenomen autonomie van scholen is dat deze inrichting voor het grootste deel bepaald wordt door de school zelf. Dit komt tot uiting in grote verschillen die tussen scholen worden aangetroffen voor wat betreft de inrichting van de onderwijsorgani- satie. Er kan, naast de onderwijsorganisatie, nog een ander technisch systeem on- derscheiden worden, dat het handelen van leraren beïnvloedt. Dat is het systeem van regels dat de functie van leraar reguleert, het personeelsbeleid. Ook hier wordt een deel van de regels bepaald door wet- en regelgeving van de overheid (bijvoorbeeld de bevoegdheidsregeling), een ander belangrijk deel door de CAO van de sector (bij- voorbeeld het maximaal aantal uren lesgevende taak) en tenslotte is er dan nog een deel dat door het bestuur bepaald wordt (bijvoorbeeld het professionaliseringsbeleid). De hierboven gegeven definities van organisatiestructuur en arbeidsorga- nisatie houden ook een begrenzing in van het begrip ‘organisatie’: het gaat om de verzameling van personen die een arbeidsrelatie met elkaar hebben, de arbeidsge- meenschap. Leerlingen (en ouders) spelen een grote rol in de school, maar maken geen deel uit van de arbeidsorganisatie in deze definitie. Arbeids- organisatie Visie op Organisatiestructuur Onderwijs Organisatie Technische systemen Processen Onderwijsorganisatie Personeelsbeleid Besturingsstructuur Productiestructuur Ondersteuningsstructuur