Ben van der Hilst

61 3 Organisatiestructuur Teamgericht organiseren structuur hebben, waarbij leraren binnen de units intensief met elkaar samenwerken. In het grootste deel van de basisscholen werken leraren alleen of in duo’s (vanwege deeltijdbanen). Ze zijn alleen verantwoordelijk voor hun eigen groep leerlingen. Geconcludeerd kan worden dat het meest voorkomende type team in alle onderwijssectoren het opleidingsteam is (een groep leraren die betrokken is bij de- zelfde opleiding) en dat onderwijsteams (collectief verantwoordelijk voor de resultaten van een groep leerlingen) slechts zeer sporadisch worden aangetroffen. Gelet op het functioneren van deze opleidingsteams, maken deze onderdeel uit van de besturings- structuur . De opleidingsteams vormen een schakel tussen het lijnmanagement en de individueel optredende leraar. De gemeenschappelijke focus en verantwoordelijkheid van het opleidingsteam is de vormgeving van het onderwijs in de opleiding. De ge- meenschappelijke deler in het opleidingsteam is het curriculum van de opleiding en niet de ontwikkeling van een specifieke groep leerlingen. Steeds weer andere deelver- zamelingen van het opleidingsteam hebben immers dezelfde leerlingen als gemeen- schappelijke deler. Collectieve besluiten in het team sturen meer in algemene zin het handelen van de individuele leraar, maar niet het pedagogisch en didactisch handelen ten aanzien van een specifieke leerling. Alleen wanneer het aantal leerlingen van de betreffende opleiding klein is, kan het voorkomen dat het opleidingsteam in persone- le zin samenvalt met de samenstelling van een onderwijsteam. Iedere leraar van het team geeft dan les aan alle leerlingen in de betreffende opleiding. In dergelijke geval- len hangt het vervolgens af van de gedefinieerde collectieve verantwoordelijkheid van het team of er inderdaad sprake is van een onderwijsteam of van een opleidingsteam. Kenmerkend voor een opleidingsteam is dat het aantal leden groeit met het aantal leerlingen in de opleiding, terwijl dit bij een onderwijsteam niet het geval is: wanneer het leerlingenaantal groeit, wordt een parallelteam ingericht. De verschillende pro- ductdefinities van de onderscheiden teams bepalen de agenda van deze teams. In een opleidingsteam gaat het vooral om het curriculum en de organisatorische uitwerking daarvan. De eigen didactiek in de klas of de ontwikkeling van een specifieke leerling is daarbij niet de focus. Ook in sectieverband (expertteam) komt de didactiek (en dus het handelen van de leraar in de klas) nauwelijks aan de orde, de samenwerking be- perkt zich tot onderwijsinhouden en toetsing (Van Wessum, 1997). Machtsverdeling Het manageralisme impliceert een sterke machtsconcentratie bij de top van het management (De Vries & Nemec, 2013; Hoopes, 2003; Tolofari, 2005). Die machtsconcentratie is in het manageralisme voorwaardelijk voor het sterk stu- ren vanuit het management. De macht is verdeeld langs de hiërarchische lijn met de grootste machtsconcentratie bij het college van bestuur en de minste bij de teamlei- ders, locatiedirecteur of opleidingsmanagers, die de leraren moeten sturen. En daar waar het opleidingsteam als actor wordt beschouwd, onderin het besturingssysteem, is de macht van het team vrijwel tot nul afgenomen. De klassieke opvatting binnen