Ben van der Hilst

84 Zo veranderen bijvoorbeeld de kernteams het onderwijs in de afdeling voor voorbereidend beroepsonderwijs in geïntegreerd projectonderwijs (‘studiehuiskamermodel’) en wordt door de kern- teams in de bovenbouw havo/vwo in 1995 in de aan- loop naar de nieuwe tweede fase een geheel nieuwe roostering ingevoerd waarbij leerlingen voor onge- veer de helft van de tijd een verplicht rooster krijgen en voor de andere helft een grote vrijheid hebben in het kiezen van begeleidingsuren (‘studiehuisrooster’, zie kader). Bij de ontwikkeling van het gepersonali- seerde bovenbouwrooster ben ik nauw betrokken als inhoudsdeskundige op het gebied van de onderwijs- organisatie (roostering), maar het besluit over invoe- ring van dit door een collega en mij ontwikkelde roos- termodel wordt genomen door de beide kernteams in de bovenbouw. Ook als scholen de keuze krijgen om in 1998 of in 1999 te starten met de tweede fase nemen de beide kernteams en niet de schoolleiding het besluit om in 1998 te starten. Naar mijn waar- neming leidt dit er ook toe dat de tweede fase en de nieuwe didactische werkwijze (‘het studiehuis’) enthousiast worden omarmd in tegenstelling tot het verzet en het cynisme in menig andere school voor havo en vwo. Het is een voorbeeld van een besluit dat meestal voorbehouden zal worden aan het ‘stra- tegisch’ niveau in de organisatie, maar dat blijkbaar ook goed genomen kan worden op het niveau waar ook de verantwoordelijkheid voor de uitvoering ligt. Daarmee is het eigenaarschap verzekerd. De besluitvorming over de vaak ingrijpen- de onderwijskundige veranderingen verloopt in het algemeen soepel. Kernteams (soms combinaties van kernteams) nemen het besluit, ook wanneer een aantal initiatieven van de schoolleiding komt. In dat laatste geval moet wel enige alertheid worden betracht door de schoolleiding om het inspireren en inhoudelijk adviseren goed te onderscheiden van het nemen van besluiten. Het gepersonaliseerde studiehuisrooster in de bovenbouw havo en vwo (1995) Net zoals de invoering van de ba- sisvorming in 1993 voor de school aanleiding is om onderwijskundige veranderingen in te voeren, gericht op meer keuzevrijheid en zelfwerk- zaamheid van leerlingen, wordt de naderende invoering van de tweede fase havo en vwo aangegrepen om opnieuw een stap te zetten. De lera- ren van de bovenbouw havo en vwo hebben aangegeven dat er meer keuzevrijheid moet zijn voor leerlin- gen in de bovenbouw om het eigen rooster in te vullen. Nu is er een lessentabel die voor alle leerlingen in een jaarlaag hetzelfde is, maar de ene leerling heeft behoefte aan extra wiskunde en de ander aan ex- tra Engels. Bovendien zijn er nogal wat leerlingen met een of twee extra vakken, wat moeilijk in het klassieke rooster is op te nemen en als dat al lukt, leidt dat tot extra verblijf op school, terwijl het juist de meer slim- me leerlingen betreft. Als basis voor het rooster dient het zeventig minuten rooster (iedere dag vier lestijden van zeven- tig minuten en midden op de dag veertig minuten keuzewerktijd). Het jaar wordt in vier perioden verdeeld.