Peter van Mourik

207 Nederlandse samenvatting suggereren dat de hoeveelheid CFTR-mRNA misschien gebruikt kan worden om de ziekte-ernst van individuele patiënten met een R117H mutatie te voorspellen, en mogelijk geldt dit ook voor patiënten met andere mutaties. Daarnaast kan de variatie in CFTR-mRNA expressie tussen patiënten mogelijk verklaren waarom er verschillen zijn in het klinisch effect van ivacaftor in deze groep. HOOFDSTUK 3 – COMBINEREN VAN MEDICIJNEN EN VOEDINGSSUPPLEMENTEN OM CFTR-FUNCTIE TE VER- BETEREN Ivacaftor (een CFTR-potentatior) wordt voorgeschreven voor CF patiënten met de S1251N- en G551D-CFTR mutaties en zorgt voor een verbeterde longfunctie en kwaliteit van leven bij deze patiënten. Het zorgt ervoor dat de (niet goed werkende) CFTR-kanalen makkelijker open gaan en blijven, waardoor het chloride-transport toeneemt. De CFTR-functie van deze patienten is echter niet volledig genormaliseerd, en ivacaftor is erg duur. Uit eerdere onderzoeken is naar voren gekomen dat de voedingssuplementen genistein en curcumine ook CFTR-potentatiors zijn, en zouden een goedkoop alternatief kunnen zijn. In deze studie bestudeerden we het gecombineerde effect van ivacaftor en de voedingssupplementen genistein en curcumine in intestinale organoïden met verschillende mutaties waaronder S1251N, G551D en F508del. Alle combinaties van deze medicijnen zorgden voor een synergistische verbetering van de CFTR-functie. In intestinale organoïden met de F508del mutatie die behandeld werden met zowel ivacaftor als lumacaftor, zorgden genistein en curcumine daarbovenop nog voor een verbetering in CFTR-functie. Dit suggereert dat het combineren van verschillende medicijnen een goede strategie kan zijn om de huidige klinische behandelingen voor CF te verbeteren. HOOFDSTUK 4 – PROTOCOL VOOR HET GE- STANDAARDISEERD KWEKEN VAN INTESTINALE OR- GANOÏDEN EN HET METEN VAN DE CFTR-FUNCTIE. Meerdere laboratoria wereldwijd gebruiken intestinale organoïden om onderzoek te doen naar Cystic Fibrosis. Die resultaten worden gebruikt om te beslissen of een persoon met CF misschien medicatie zou kunnen krijgen. Het is daarom erg belangrijk dat dit onderzoek zorgvuldig gebeurt, en dat resultaten tussen laboratoria vergelijkbaar zijn. Om deze resultaten te kunnen vergelijken, is het belangrijk dat iedereen op dezelfde manier de intestinale organoïden kweekt en CFTR-functie 10