Peter van Mourik

208 Chapter 10 meet. Voor dit doel hebben wij samengewerkt met de laboratoria van de KU Leuven, universiteit van Lissabon en Hubrecht Organoid Technology om onze kweek- en meetprotocollen te standaardiseren. Het definitieve protocol legt in detail uit welke materialen er nodig zijn, hoe je kwalitatief goede resultaten krijgt van de FIS assay en hoe deze te verwerken. HOOFDSTUK 5 – HOE VEILIG EN EFFICIENT IS HET VER- KRIJGEN VAN MINIDARMPJES? Intestinale organoïden worden in toenemende mate gebruikt voor onderzoek naar darmkanker, ontstekingsziekten zoals de ziekte van Crohn en erfelijke ziekten. Om grote internationale studies op te zetten, is het daarom belangrijk om te weten hoe veilig het is om darmbiopten af te nemen. Hoeveel last heeft de patiënt, en wat is het risico op complicaties? Daarnaast is het nuttig om te weten wat het succespercentage is van het verkrijgen van intestinale organoïden uit deze biopten. Als dit proces vaak mislukt, kan dit ervoor zorgen dat studies niet slagen, of dat patiënten keer op keer terug moeten komen naar het ziekenhuis voor een nieuw biopt. In de HIT-CF Organoid Study zijn van 502 personen met CF uit 33 verschillende ziekenhuizen en 12 landen biopten afgenomen om intestinale organoïden te kweken. Beide procedures hadden een laag complicatierisico van minder dan 1 %, met in totaal twee serieuze complicaties (een bloeding en een gastro-enteritis). Daarnaast was de slagingskans voor het verkrijgen van organoïden 95 %. Hieruit blijkt dat het veilig en goed mogelijk is om internationale onderzoeken op te zetten die gebruikmaken van intestinale organoïden. HOOFDSTUK 6 – KUNNEN WE DE KLINISCHE EFFECTEN VAN LUMACAFTOR/IVACAFTOR VOORSPELLEN BIJ PA- TIENTEN MET DE F508DEL MUTATIE? Lumacaftor/ivacaftor is een geregistreerde behandeling voor patiënten met Cystic Fibrosis veroorzaakt door twee kopieën van de F508del mutatie in het CFTR-gen. Echter is er een grote variabiliteit in klinisch effect tussen de patiënten. Ook de FIS assay laat een grote variabiliteit zien in effect van lumacaftor/ivacaftor tussen intestinale organoïden van patiënten met de F508del mutatie. Lumacaftor/ivacaftor is een duur medicijn en een deel van de patiënten heeft (ernstige) bijwerkingen. Het zou daarom nuttig zijn om te kunnen bepalen welke patiënten wel en geen baat hebben van deze behandeling. Er zijn verschillende manieren om een effect van behandeling te meten. Dit kan te merken zijn doordat de longfunctie is verbeterd, maar ook