Peter van Mourik

210 Chapter 10 sterk op de behandeling. Het lijkt dus mogelijk om op basis van de FIS assay te voorspellen welke patiënten met zeldzame mutaties wel en niet reageren op CFTR- modulerende medicijnen. HOOFDSTUK 8 – DE HIT-CF ORGANOID STUDY CFTR-modulatoren zijn beschikbaar voor patiënten met 34 verschillende CFTR- mutaties, terwijl er meer dan 2000 bekend zijn. Dit betekent dat veel van patiënten met zeldzame CFTR mutaties niet worden behandeld met CFTR-modulatoren, terwijl ze daar misschien wel baat bij kunnen hebben. Voortbordurend op de resultaten uit hoofdstuk 7 worden in de HIT-CF Organoid Study intestinale organoïden gekweekt van meer dan 500 patiënten uit Europa die een zeer zeldzame CFTR-mutatie hebben. Op deze intestinale organoïden worden nieuw ontwikkelde CFTR-modulatoren getest van verschillende biotechnologie en farmaceutische bedrijven, om te kijken of we patiënten kunnen vinden die goed kunnen reageren op die medicijnen. Uiteindelijk worden de patiënten wiens intestinale organoïden het best reageren, uitgenodigd om mee te doen aan een klinische studie, waarin we het effect van de medicijnen op de patiënt zelf willen onderzoeken. Hiermee hopen we effectieve medicijnen te vinden voor deze achtergebleven patiëntengroep, en meer informatie verzamelen over de voorspellende waarde van de intestinale organoïden. CONCLUSIE In dit proefschrift hebben we onderzocht hoe intestinale organoïden kunnen helpen met het beter toepassen van CFTR-modulatoren. Het verkrijgen van organoïden door middel van darmbiopten is een haalbare, veilige en effectieve manier om internationale studies en biobanken op te zetten. Intestinale organoïden kunnen helpen om variatie tussen patiënten met hetzelfde genotype te onderzoeken en gebruikt worden om bestaande medicijnen of voedingssupplementen te herpositioneren voor Cystic Fibrosis. Of we binnen een groep patiënten met hetzelfde genotype kunnen bepalen wie wel en niet op medicijnen reageert moet verder worden uitgezocht. Wel kunnen mensen met zeldzame CFTR-mutaties geïdentificeerd worden die baat hebben bij klinische behandeling met een CFTR-modulator. Dit wordt grootschalig verder onderzocht in het Europese HIT-CF project. Met intestinale organoïden kunnen we hopelijk in de toekomst voor iedere patiënt met CF zorgen voor gepersonaliseerde behandeling.