Hester Paanakker

bureaucratische flexibiliteit aan te wenden in een combinatie van loyaliteit en de optimale benutting van discretionaire ruimte, anderen door het bestaan van de waardendivergentie met hun managers te negeren middels mechanismen van cognitieve distantiëring en onverschilligheid. Implicaties voor Wetenschap en Praktijk Op basis van dit onderzoek naar waardenconvergentie ten aanzien van frontlinie vakmanschap binnen het gevangeniswezen wordt het volgende geconcludeerd: de vastgestelde waardendivergentie tussen instrumentele managementwaarden enerzijds, en intrinsieke dienstverleningswaarden van professionals anderzijds, komt (1) met name tot uiting in waardenprioritering en waardenrealisering in de praktijk, en minder in waardenidentificatie en waardeninterpretatie, (2) komt nog sterker tot uiting in de wederzijdse stereotypische percepties die lagen van elkaar hebben dan in de feitelijke waardenvisies die zij nastreven of zouden willen nastreven, en (3) leidt tot een keur aan problemen in de uitvoeringspraktijk en in frontlinie gedragingen en attitudes, maar niet noodzakelijkwijs tot het ervaren van morele dilemma’s. Met deze bevindingen levert dit proefschrift een bijdrage aan het wetenschapsveld van publieke waarden door inzicht te verlenen in de complexiteit van publieke waardendivergentie. Het toont aan dat waardendivergentie zich op verschillende dimensies én verschillende organisatie- niveaus kan manifesteren die niet per definitie overeenkomen, en dat ideële overeenstemming (zoals die vaak gemeten wordt in onderzoek naar publieke waarden) iets heel anders kan zijn dan gezamenlijkheid in de uitvoering in de praktijk. Het verkrijgen van kennis over de publieke waarden die publieke werknemers belangrijk achten vertelt dus maar een deel van het verhaal. Naast het in acht nemen van de tenuitvoerlegging van waarden (in aanvulling op de identificatie en interpretatie van waarden) is hierin ook het in acht nemen van onderlinge wederzijdse percepties cruciaal gebleken. Gewenst of ongewenst: deze percepties kleuren de werkelijkheid van frontlinie vakmanschap en de manier waarop waarden zich daartoe verhouden. Daarnaast geeft dit proefschrift inzicht in hoe waardendivergentie een kritieke bron kan zijn van organisatieconflict, organisationeel disfunctioneren, gebrekkige publieke dienstverlening, en frontlinie frustratie en, in mindere mate, morele stress. Hier ligt een interessante agenda voor verder onderzoek hiernaar in aanverwante en niet-aanverwante sectoren om zo het type effecten en de causale verbanden met betrekking tot die effecten nader te specificeren. Tot slot levert dit proefschrift een beter begrip op van hoe abstracte publieke waarden van toepassing zijn op concrete werksituaties in publieke dienstverlening in de frontlinie, en hoe 211 Summary in Dutch