Anne-Marie Koop

324 NEDERLANDSE SAMENVATTING Hartfalen treft meer dan 26 miljoen mensen wereldwijd en is een van de meest voorkomende doodsoorzaken in de westerse wereld. Hoewel de medische zorg en de wetenschap zich decennia lang met name gefocust hebben op de linkerhelft van het hart, als pomp van de systeemcirculatie, is er de afgelopen 20 jaar in toenemende mate aandacht voor de rechterhelft van het hart. De rechter hartkamer pompt bloed naar de longen waar bloed voorzien wordt van zuurstof en vervult hiermee een essentiële functie voor het menselijk lichaam. Daarnaast blijkt dat de functie van beide hartkamers niet individueel te bekijken is aangezien zij de gemeenschappelijke tussenwand (het septum), die een belangrijke rol speelt bij het verpompen van bloed, delen. Wanneer de functie van de rechter hartkamer verslechtert, zullen er op termijn lichamelijke klachten ontstaan zoals vocht in de benen of buik, verminderde eetlust, vermoeidheid en een verminderd inspanningsvermogen. Er is dan sprake van rechter hartkamer falen. Progressieve verslechtering van de rechter hartkamer functie zal uiteindelijk leiden tot het overlijden van de patiënt. Een belangrijke oorzaak van rechter hartkamer falen is chronische abnormale belasting, zoals het geval is bij pulmonale hypertensie, aangeboren hartafwijkingen en linker hartkamer falen. Chronische abnormale belasting leidt tot structurele en functionele veranderingen in de hartspier. Middels deze veranderingen wordt gepoogd de hartfunctie te behouden. Echter, een gedeelte van deze veranderingen zal op termijn een averechts effect hebben op de hartfunctie. Hoewel veel mechanismen reeds onderzocht zijn in de linker hartkamer, zijn deze niet een-op-een te vertalen naar de rechter hartkamer vanwege de verschillen in embryonale oorsprong, anatomie en functie. Het onderscheid tussen de adaptieve en pathologische mechanismen van de rechter hartkamer als reactie op abnormale belasting is in mindere mate onderzocht en hiermee onvoldoende bekend. In dit proefschrift wordt ingegaan op verschillende mechanismen die betrokken zijn bij chronische abnormale belasting van de rechter hartkamer en hoe herkenning van deze processen in de patiëntenpopulatie zou kunnen plaatsvinden. In hoofdstuk 1 wordt verder ingegaan op de doelen van dit proefschrift en het kader waarbinnen deze doelen werden gesteld. In hoofdstuk 2 karakteriseerden we twee groepen ratten die blootgesteld werden aan drukbelasting van de rechter hartkamer. De drukbelasting werd gerealiseerd door het chirurgisch plaatsen van een bandje om de longslagader. Bij alle ratten was er sprake van een verslechterde rechter hartkamer functie, maar bij de helft van de ratten ging dit samen met lichamelijke klachten. Functionele en moleculaire parameters van ratten met zogenoemd klinisch rechter hartkamer falen (aanwezigheid van lichamelijke klachten) enerzijds en ratten met alleen