Dunja Dreesens

168 A case of consilience Laten we een blik werpen in de achteruitkijkspiegel van dit onderzoek om de onderzoeksresultaten te bezien. Enkele overkoepelende kwesties tekenen zich af. Als we zorgverleners en patiënten willen helpen met het begrijpen en gebruiken van alle kennisbronnen, mogen we hen niet overspoelen met instrumenten. En we moeten minder achteloos zijn inzake hun definities en implementatie. Zorgvuldigheid loont. Omzichtigheid evenzeer. Meer discipline door en samenwerking tussen stakeholders is nodig voor de bestendiging van de overeengekomen kernset op nationaal niveau. Bovendien moeten we de EBM- en SDM-benaderingen combineren om onderzoeksbewijs en patiëntvoorkeuren beter te integreren. Dat betekent instrumenten ontwikkelen die zorgprofessionals en patiënten van evidence-based antwoorden voorzien en hen helpen bij het expliciteren en integreren van patiëntvoorkeuren. Naast de keuzehulpen voor patiënten, zouden richtlijnen meer voorkeurgevoelig moeten zijn, opdat patiënten geen relevante keuzes onthouden blijven. Om optimale patiëntenzorg te realiseren, effectievere zorg te verlenen en het zorgstelsel te versterken, is benutting van alle kennisbronnen noodzakelijk. Niet alle bronnen gebruiken, is namelijk per definitie ook verspilling van onderzoek. Het rendeert om instrumentontwikkelaars (en andere belanghebbenden) bewuster te maken van de beschikbaarheid van verschillende kennisbronnen, te wijzen op mogelijke gebreken binnen de eigen, gebruikelijke kennisbronnen en het belang om te blijven werken aan methoden voor het beoordelen en opnemen van verschillende kennisbronnen te blijven benadrukken. Dit alles vereist een interdisciplinaire en interprofessionele aanpak. De vele domeinen, disciplines, expertise, partijen en professionals die zich bezighouden met kennisvertaling, medische besluitvorming, samen beslissen en instrumentontwikkeling moeten hun stellingen verlaten, hun kennis combineren, methoden vergelijken. Hokjesgeest, verdediging van eigen belangen en kokerzicht verenigen niet, ze werken splijtend. Daarnaast zouden de verschillende domeinen in de zorg vaker kunnen samenwerken en van elkaar leren. En ze kunnen zelfs buiten de gezondheidszorg zoeken naar andere kennisbronnen, en hoe deze domeinen deze beoordelen en uiteindelijk gebruiken. Kennisontsluiting en kennis opdoen in de dagelijkse praktijk is ‘a case of consilience’: een kwestie van voortdurend heen en weer denken in een streven naar een reflectief evenwicht (dat voortdurend in ‘beweging’ is). In die zin pleit dit proefschrift voor invalshoeken die verder reiken dan het eigen domein, en is het tevens een pleidooi voor grensoverschrijdend denken en doen. Het (overheids)beleidsdomein maakt hier eveneens deel vanuit en heeft een rol in de kennisontwikkeling en -ontsluiting. Het beleidsdomein kan (meer) bijdragen door de erkenning dat patiënten een sterke positionering toekomt, door overheidsinstanties een meer divers palet aan studies te laten financieren, zoals onderzoek naar patiëntvoorkeuren en implementatie, en door follow-up te geven aan overheidsrapporten via onderzoek naar de psychologie van besluitvorming, keuze en gedrag en hoe dit de besluitvorming in de gezondheidszorg beïnvloedt. Samenvatting