Sara van den Berg

228 Appendices Er lijkt dus sprake te zijn geweest van voorbarige conclusies over het nadelige effect van het CMV-dragerschap op de werking van het immuunsysteem op hogere leeftijd. Maar de verschijnselen in het uiterlijk van het immuunsysteem die samengaan met het CMV- dragerschap zijn wel heel duidelijk bewezen. Over de achterliggende mechanismen van deze verschijnselen is nog veel onduidelijk. Bijvoorbeeld hoe zulke grote aantallen CMV- specifieke geheugen T-cellen aangemaakt worden en hoe ze behouden blijven gedurende een mensenleven. Niet alleen voor onderzoek naar CMV-veroudering, maar ook om in het algemeen meer te begrijpen over de werking van geheugen T-cellen, is het van belang om hier meer over te weten te komen. Daarom is het belangrijk om de unieke grote immuunreactie tegen CMV in mensen beter te begrijpen. In hoofdstuk 5 onderzoeken we door middel van een literatuurstudie het uiterlijk van CMV- specifieke geheugen T-cellen. We vragen ons af of deze T-cel, naast het feit dat ze uniek zijn omdat ze met hele grote hoeveelheden aanwezig zijn, ook uniek zin in uiterlijk. We beschrijven het uiterlijk van de CMV-specifieke geheugen T-cel en vergelijken dit met andere geheugen T-cellen tegen chronische infecties. We tonen aan dat de CMV-specifieke T-cel inderdaad een uniek uiterlijk heeft. De cel lijkt ouder, lijkt minder te kunnen delen, maar lijkt dan wel weer bijzonder krachtig te zijn in het doden van cellen die geïnfecteerd zijn met CMV. Dit unieke uiterlijk van de CMV-specifieke geheugen T-cel lijkt afhankelijk te zijn van de leeftijd van mensen. Hoe ouder de persoon, hoe unieker het uiterlijk van de CMV-specifiek geheugen T-cel is. Nu we weten dat de CMV-specifieke geheugen T-cel uniek is in zowel aantal als in het uiterlijk van de cellen, hebben we in hoofdstuk 6 onderzocht hoe deze CMV-specifieke T-cellen in zulke hoge aantallen aanwezig kunnen blijven in het lichaam. Normaal gesproken worden geheugen T-cellen in lagere aantallen opgeslagen. In tijden van rust, delen de geheugen T-cellen maar af en toe. Zij doen dit enkel om de natuurlijk doodgaande cellen te compenseren en een stabiel aantal van geheugen T-cellen te behouden voor het geval deze weer nodig zijn. Zodra het nodig is, zullen de aanwezige geheugen T-cellen weer heel erg veel gaan delen, om op hele hoge aantallen te komen en de teruggekomen ziekteverwekker te bestrijden. Maar het bijzondere aan CMV-specifieke geheugen T-cellen is dat ze ook in tijden van rust in grote aantallen aanwezig zijn. In ons onderzoek in hoofdstuk 6 vroegen we ons af of dit komt door een hogere aanmaaksnelheid, of een lagere sterftesnelheid van de CMV- specifieke geheugen T-cellen. We onderzochten dit door middel van een unieke methode, waarin we delende geheugen T-cellen in oudere mensen konden markeren. We tonen aan dat ondanks de hoge aantallen en het unieke uiterlijk van de CMV-specifieke geheugen T-cellen, deze cellen geen andere aanmaak- of sterftesnelheid hebben. Het lijkt erop dat er in het begin van de rustperiode een bepaald niveau van CMV-specifieke geheugen T-cellen neergezet is. En dat dit niveau van hoge aantallen CMV-specifieke geheugen T-cellen op dezelfde wijze wordt onderhouden als dat van andere geheugen T-cellen. Daarnaast tonen we aan dat in het algemeen een bepaalde groep T-cellen, de helper T-cellen , minder snel lijken te delen in CMV-dragers dan in niet-CMV-dragers. Dit betekent dat CMV-specifieke T-cellen zich