Mariken Stegmann

Gezamenlijke besluitvorming  Omdat behandeling zowel voor‐ als nadelen kan hebben is het belangrijk om met  iedere individuele patiënt een persoonlijke afweging te maken. Voor ouderen is dit  extra belangrijk omdat de nadelen ernstiger kunnen zijn door al bestaande  kwetsbaarheid of comorbiditeit (andere chronische ziektes). Aan de andere kant, kan  het belang van levensverlenging voor ouderen van een andere orde zijn door hun  over het algemeen toch al kortere levensverwachting. Eerder onderzoek laat zien dat  het behouden van onafhankelijkheid voor ouderen juist erg belangrijk is.  Het voeren van een gesprek waarbij de arts en patiënt samen komen tot de juiste  beslissing heet gezamenlijke besluitvorming. Tijdens dit proces kan een aantal  stappen worden onderscheiden. (Box 1.) De eerste stap is de aankondiging van de  procedure.  Gezamenlijke besluitvormingsprocedure  1) Aankondiging dat er een beslissing genomen moet worden  2) Toelichting van de verschillende opties  3) Bespreken van de voorkeuren van de patiënt  4) Gezamenlijk een besluit nemen  Box 1. Stappen van gezamenlijke besluitvorming.  In stap 2 heeft de zorgverlener een informerende rol. De verschillende opties voor  behandeling (of geen behandeling) en de voor‐ en nadelen daarvan worden  uitgelegd. Vervolgens moedigt de zorgverlener in stap 3 de patiënt aan om te  vertellen wat voor hem of haar belangrijk is. Daarbij moet de patiënt het gevoel  hebben dat zijn of haar inbreng ertoe doet. Bovendien moet de patiënt voldoende  vertrouwen hebben om zich uit te spreken. Dit noemen we empowerment . In de  context van gezamenlijke besluitvorming gaat het specifiek om het vertrouwen om  mee te kunnen beslissen, dit wordt in het Engels decision self‐efficacy genoemd. De  vierde stap is het nemen van een gezamenlijk besluit. Tussen de derde en de vierde  stap is tijd nodig voor reflectie en overweging. In deze periode (ook wel  time‐out genoemd) kan de patiënt alles laten bezinken en overleggen met naasten en/of met  de huisarts.  9