14781-koppen

353 Nederlandse samenvatting en discussie In hoofdstuk16 beschrijvenwedeuitkomstenvanchirurgischebehandelingvan37kinderen met therapieresistente functionele obstipatie, het ging hierbij om ileostoma’s, colostoma’s en (sub)totale colonresecties. Hoewel 81% van de respondenten stomaproblemen ondervond, waarvoor 12 patiënten (32%) een re-operatie hadden ondergaan, was de tevredenheid over de behandeling onder ouders hoog. Dit lijkt elkaar tegen te spreken, maar in deze groep kinderen met ernstige therapieresistentie klachten ondanks intensieve behandeling, zorgen deze invasieve ingrepen er in veel gevallen voor dat deze kinderen een normaler leven kunnen leiden, waardoor de kwaliteit van leven toeneemt. Onze studieresultaten komen overeen met eerdere studies in kleine patiëntengroepen. Het is nu zaak om de handen ineen te slaan en samen met andere centra prospectief onderzoek te doen naar de effectiviteit van chirurgische behandelingen bij deze patiënten. Hopelijk zal dit in de toekomst leiden tot de ontwikkeling van richtlijnen, zodat artsen geholpen kunnen worden bij het maken van deze over het algemeen moeilijke behandelkeuzes. TOEKOMSTPERPECTIEVEN Als gevolg van technologische ontwikkelingen op het gebied van manometrie, kan er nu veel meer gedetailleerdere informatie worden verkregen tijdens colonmanometrie dan voorheen. Echter, tot op heden zijn de algemeen geaccepteerde aannames op het gebied van motiliteit van het colon gebaseerd op lage-resolutie manometrie. Het is daarom niet onwaarschijnlijk dat deze toename aan informatie uiteindelijk zal leiden tot een beter begrip van motorpatronen in de dikke darm en mogelijk tot aanpassing van die aannames. Aangezien de populaties in gepubliceerde studies op dit gebied klein zijn, is het belangrijk om ernaar te streven dat studies met elkaar vergeleken of zelfs gepoold kunnen worden. Hiervoor is samenwerking tussen centra noodzakelijk. Het gebruik van gastro-intestinale neurostimulatie is de afgelopen jaren toegenomen, verscheidene toepassingen op dit gebied winnen aan populariteit. Twee non-invasieve manieren van neurostimulatie die de komende jaren mogelijk in toenemende mate zullen worden gebruikt en onderzocht voor de behandeling van functionele defecatiestoornissen zijn abdominale transcutane elektrische stimulatie en stimulatie van de nervus tibialis posterior. Bij transcutane elektrische stimulatie wordt gebruik gemaakt van interferentie, stimulatie wordt toegediend via elektrodes die zo worden gepositioneerd dat twee energiestromen elkaar kruisen in de buik. De resultaten van deze methode voor de behandeling van functionele obstipatie bij kinderen zijn veelbelovend. Stimulatie van de nervus tibialis posterior kan plaatsvinden middels een naald of via elektroden op de huid. Bewijs voor het gebruik van deze methode bij defecatiestoornissen is nog zeer beperkt.