Carl Westin

242 Samenvatting en de Google Assistant . In fictie hebben we ook andere mogelijke toekomstvisies gezien, zoals de geestige en sarcastische TARS -robot in de film Interstellar , het nieuwsgierige en verleidelijke Samantha -besturingssysteem in de film Her , en de rustige en geruststellende HAL 9000 in de film 2001: A Space Odyssey , die helaas ook lijdt aan paranoia. Mensen kunnen moeite hebben met het begrijpen van dit soort systemen, niet alleen omdat hun gedachtegang ondoorzichtig is, maar ook omdat zij wellicht an- ders zullen redeneren. Dientengevolge kunnen gebruikers zowel het systeem als haar adviezen niet vertrouwen en het dus als geheel afwijzen. Dit soort wantrouwen kan het waargenomen acceptatieprobleem van adviessystemen in de luchtverkeer- sleiding gedeeltelijk verklaren. Om het acceptatieprobleem aan te pakken en het ATC automatiseringsontwerp te ondersteunen, is het visionaire MUFASA (Multi- dimensional Framework for Advanced SESAR Automation) project in het leven geroepen met als doel een raamwerk te ontwikkelen voor toekomstige automatis- eringsniveaus. Het project heeft verondersteld dat beslissingsondersteuning voor conflictdetectie en resolutie (CD&R) conform moet zijn aan de voorkeurs strategie van een luchtverkeersleider, teneinde de acceptatie te verhogen en de samenwerking tussen mens en automatisering te verbeteren. Strategic conformance (strategische conformiteit) werd ge¨ıntroduceerd als een compatibiliteitsconcept dat specifiek de mate beschrijft waarin de schijnbare probleemoplossende stijl van een adviessys- teem overeenkomt met die van de menselijke verkeersleider. Dit proefschrift is een extensie van het succesvolle MUFASA-project richting empirisch onderzoek over individueel gecentreerde automatisering. In het algemeen richt dit proefschrift zich op geautomatiseerde beslissingshulpmiddelen die expli- ciete, ge¨ındividualiseerde oplossingen (of adviezen) aanbieden voor stuurtaken in zeer dynamische tijd en veiligheid kritische werkdomeinen. Het ambitieuze doel was om een fundamenteel begrip te krijgen in hoeverre de acceptatie van adviessys- temen werd be¨ınvloed door hoe goed de aangedragen adviezen overeenstemde met die van een individuele luchtverkeersleider. Om strategic conformance empirisch te bestuderen is een nieuwe methode on- twikkeld, wat gebaseerd is op het opnemen en afspelen van luchtverkeersleiders’ eigen oplossingen en deze te vermommen als zijnde geautomatiseerde adviezen. Er werd dus geen algoritme gebruikt om conflictoplossingen te berekenen. Om de unieke oplossing stijl van een luchtverkeersleider vast te stellen, werd de luchtver- keersleider onbewust vier keer blootgesteld aan hetzelfde verkeersscenario en con- flict in een “ prequel ” simulatie. Oplossingen werden vervolgens geanalyseerd, ver- pakt en gepresenteerd als conflict resolutie advies. In de daaropvolgende simulaties werd de strategic conformance gevarieerd door dezelfde luchtverkeersleider bloot te stellen aan haar/zijn eigen oplossing voor hetzelfde conflict ( conformal ) of een