Nanke Dokter

Slotbeschouwing Deel 1 van dit onderzoek was gericht op schooltaalstimulerend gedrag in de basis- schoolpraktijk van leraren in groep 3 en 4. In Deel 2 werden bevindingen uit het eerste deel verwerkt in een professionaliseringsprogramma voor pabostudenten, waarvan de effectiviteit werd onderzocht. In de inleiding van deze slotbeschouwing wordt kort het kader nogmaals geschetst, waarna de hoofdvragen van beide delen van het onderzoek worden beantwoord. Daarna volgt een reflectie op de belangrijkste thema’s uit dit onderzoek: schooltaal, het stimuleren van schooltaal, schooltaal en rekenen, en profes- sionaliseren in schooltaalstimulerend gedrag. Op basis daarvan worden aanbevelingen voor vervolgonderzoek geformuleerd. Tot slot volgen enkele aanbevelingen voor de basisschool- en opleidingspraktijk. Inleiding Het is belangrijk dat aankomende leraren zich bewust zijn van de rol die taal speelt bij alle vakken en dat ze effectief kunnen handelen in uiteenlopende taalgerelateerde situaties (Leoned, 2009). Het op school in lessituaties meest gebruikte taalregister is de zogenoemde schooltaal. Schooltaal wordt gedefinieerd als een specifiek taalregister voor gedecontextualiseerde en cognitief veeleisende communicatie, dat vooral aan de orde is bij het overdragen en construeren van schoolse kennis (Halliday, 1994; Schleppegrell, 2004). Leerlingen die de schooltaal goed beheersen, hebben meer kansen op schoolsucces (Kleemans, 2013; Leseman et al., 2009; Smit, 2013; Snow et al., 1989; Uccelli et al., 2019). Leerlingen die van huis uit niet vertrouwd zijn met schooltaal zijn afhankelijk van leraren die hen leren hoe ze deze taal in de klas moeten gebruiken (Elbers, 2012). Hierbij is het van belang dat leraren schooltaalstimulerend gedrag vertonen: ze moeten zelf schooltaalaanbod gebruiken (Demir-Vegter et al., 2014; Krashen, 1985; Tomasello, 2000), maar ook strategieën toepassen die erop zijn gericht leerlingen te ondersteunen bij het leren begrijpen en gebruiken van de schooltaal (Gibbons, 2009; Zwiers, 2008). Tot nu toe richtte onderzoek over schooltaal zich voornamelijk op het schooltaalaanbod van leraren, vooral in groep 1 en 2, en het effect van dat aanbod op de leerresultaten van leerlingen (Demir-Vegter et al., 2014; Henrichs, 2010; Kleemans, 2013; Scheele et al., 2012; Smit, 2013; Snow et al., 1989; Uccelli et al., 2019). Doel van dit onderzoek was om de gegevens uit bestaand onderzoek aan te vullen door schooltaal bij rekenen te onderzoeken en daarbij niet alleen naar schooltaal- aanbod, maar ook naar schooltaalstimulerende strategieën te kijken. In dit onderzoek Sb