Nanke Dokter

22 Stimuleren van schoolse taalvaardigheid bij rekenen Schooltaal- stimulerende strategieën Smit (2013) Zwiers (2008) Hajer & Meestringa (2015) Strategieën gericht op schooltaalproductie door leerlingen Leerlingen vragen om preciezer te formuleren of om de gesproken taal te verbeteren Leerlingen laten parafraseren Herhalen van correcte uitingen van leerlingen Herhalen van antwoorden van leerlingen Herhalen van goede taaluitingen van leerlingen Gebruiken van contro- versiële of provocerende opmerkingen Geven van corrigerende en expliciete feedback op taaluitingen van leerlingen Herformuleren van uitingen van leerlingen (gesproken of geschreven) naar een meer schooltalige bewoording Parafraseren van de antwoorden van de leerlingen. Herformuleren van gesprekken naar een meer schooltalig niveau ( recast ) Herformuleren van onjuiste of incomplete taaluitingen van leerlingen. Leerlingen helpen bij formuleringen als ze problemen daarmee hebben Een aantal strategieën van Smit (2013), zoals ‘refereren aan kenmerken van het tekstgenre’ of ‘leerlingen (verbaal en non verbaal) [eraan] herinneren om hulpmiddelen (zoals woordenlijst of schrijfplan) te gebruiken als ondersteunend materiaal’, zijn meer gericht op de schriftelijke taalvaardigheid van de leerling. Omdat tijdens de reken- instructie van groep 3 en 4 de nadruk vooral ligt op de mondelinge taalvaardigheid, zijn deze strategieën niet opgenomen in het overzicht. Ook strategieën die gericht zijn op het schooltaalaanbod van de leraar, zoals ‘voorbeelden van correct taalgebruik geven’ of ‘het taalgebruik aanpassen door bijvoorbeeld kortere zinnen te maken’ (Hajer & Meestringa, 2015) zijn niet in dit schema opgenomen, maar worden in dit onderzoek aan de orde gesteld bij het schooltaalaanbod van de leraar (zie Paragraaf 4.2). In de strategieën is zichtbaar dat schooltaaluitingen kunnen worden herhaald, geherformuleerd of geparafraseerd. Deze verschillende vormen van het herhalen van uitingen worden ook wel aangeduid als revoicing (Enyedy, Rubel, Castellón, Mukhopadhyay, Esmonde & Sedaca, 2008; O’Connor & Michaels, 1993). Revoicing kan worden gespecificeerd in strategieën die meer power up of meer power down gericht zijn (Harper & Parkin, 2017). De strategie waarbij uitingen verbeterd worden bij het herhalen (‘herformuleren naar meer schooltaal’ of recasting ) is power up -gericht; de herhaalde uiting bevat meer aspecten van schooltaal dan de oorspronkelijke uiting (Mohan & Beckett, 2003; Zwiers, 2008). De strategie waarin de leraar de taaluiting vereenvoudigt naar een uiting met minder kenmerken van schooltaal erin (Van den Boer, 2003; Van Eerde, 2009; Zwiers, 2008) of herformuleert naar een uiting die niet minder, maar ook niet meer kenmerken van schooltaal bevat, is power down -gericht. Bij de strategie ‘exact herhalen van een correcte uiting’ is gerichtheid op power up of power down niet aan de orde: hierbij wordt de uiting letterlijk herhaald om zo de