Nanke Dokter

Inleiding 3 ‘De afgelopen jaren zijn er linguïstische analyses van academisch taalgebruik gepresenteerd, maar empirisch onderzoek naar de manier waarop leerkrachten feitelijk in echte lessituaties aandacht besteden aan academisch taalgebruik is er maar weinig.’ Door middel van dit onderzoek wordt ernaar gestreefd de empirische inzichten die in de hiervoor genoemde onderzoeken over schooltaal zijn verworven, verder uit te breiden. De bovenstaande onderzoeken gaan vooral over het schooltaalaanbod van de leraar in de groepen 1 en 2. In dit onderzoek staan de leraren van de groepen 3 en 4 centraal en er wordt naast het schooltaalaanbod van de leraren in deze groepen ook onderzocht hoe leraren hun leerlingen tot begrip en productie van schooltaal stimu- leren. Naast het krijgen van effectieve input is het namelijk van belang dat leerlingen gelegenheid krijgen om actief in gesprek te gaan over de betekenis van de aangeboden schooltaal. Deze betekenisonderhandeling is een kernactiviteit in de taalontwikkeling. Hierdoor krijgen leerlingen een diepere kennis over wat het taalaanbod exact betekent en hoe de taal moet worden gebruikt (Long, 1983; Zwiers, 2008). Daarnaast is het van belang dat leerlingen de schooltaal gebruiken in dialogisch georganiseerde interactie (Nystrand, 1997; Swain, 2005; Zwiers, 2008). Onderzoek van Mercer en Littleton (2007) liet zien dat de deelname van leerlingen aan leergesprekken in de klas de vaardigheid in het redeneren en de algemene schoolprestaties van deze leerlingen verbeterde. Bij het ontlokken van schooltaalproductie is het van belang dat leerlingen de aangeleerde schooltaal kunnen gebruiken in de juiste context en dat ze er feedback op krijgen (Nagy & Townsend, 2012). In dit onderzoek wordt het gedrag dat leraren kunnen inzetten om de schooltaalontwikkeling van leerlingen te stimuleren schooltaal- stimulerend gedrag genoemd, waarbij de leraar erop is gericht om leerlingen zowel de juiste taalinput te bieden (Zwiers, 2008), als hen te ondersteunen bij het leren be- grijpen en gebruiken van die input (Gibbons, 2002; Zwiers, 2008). Figuur 1 bevat een schematische weergave van het concept schooltaalstimulerend gedrag van leraren. Figuur 1 Schooltaalstimulerend gedrag van leraren Schooltaalstimulerend gedrag van de leraar Schooltaalaanbod van de leraar Schooltaalstimulerende strategieën van de leraar Strategieën gericht op schooltaalbegrip bij de leerlingen Strategieën gericht op schooltaalproductie van de leerlingen