Nanke Dokter

Hoofdstuk 5 Kennis, attitude en vaardigheid ten aanzien van schooltaalstimulerend gedrag Welke kennis hebben leraren over schooltaal en schooltaalstimulerende strategieën? Welke attitude hebben ze ten aanzien van de rol van schooltaal tijdens de reken- instructie? Hoe schooltaalvaardig zijn leraren uit groep 3 en 4? Hangen hun kennis, attitude en eigen schooltaalvaardigheid met elkaar samen? En hoe hangen de kennis, attitude en schooltaalvaardigheid van de leraren samen met het schooltaalstimulerende gedrag dat zij tijdens de rekeninstructie vertonen? Zijn er andere factoren die van invloed zijn op het schooltaalstimulerende gedrag van leraren? 5.1 Inleiding In Hoofdstuk 4 is beschreven welk schooltaalstimulerend gedrag, bestaande uit schooltaalaanbod en schooltaalstimulerende strategieën, leraren laten zien in de klas tijdens de rekeninstructie in groep 3 en 4. Leraren bleken meer schooltaal te gebruiken gericht op inhoud (lexicale diversiteit en lexicale specificiteit) dan op vorm (lexicale complexiteit en grammaticale complexiteit). Ze gebruikten diverse strategieën om schooltaal te bevorderen, maar veel daarvan slechts in beperkte mate. Leraren die vaak strategieën gebruikten gericht op het bevorderen van schooltaalproductie van de leerlingen, deden dat zowel tijdens zowel de werkvorm uitleg als tijdens de werkvorm gesprek . De strategieën gericht op productie correleerden meer met elkaar dan die gericht op begrip. Bij het ontlokken van schooltaal hebben leraren mogelijk een meer algemene focus gericht op productie en laten ze zich minder leiden door de inhoud van bijvoorbeeld de opdracht die aan de orde is. Leraren die lexicaal complexe of infrequente woorden gebruikten, lieten ook meer schooltaalstimulerende strategieën zien. Het lijkt erop dat leraren zich bewust zijn van de door hen gebruikte ‘moeilijke woorden’ en dat dit bewustzijn een rol speelt bij de strategieën die ze inzetten. De situatie en daarmee de focus, maar ook het taalbewustzijn van de leraar zijn wellicht van invloed op zijn schooltaalstimulerende gedrag. In dit hoofdstuk wordt gezocht naar achterliggende factoren die mogelijk van invloed zijn op het schooltaalstimu- lerende gedrag van leraren in de onderwijspraktijk. De hoofdvraag die daarbij centraal staat, luidt als volgt: Welke samenhang bestaat er tussen het schooltaalstimulerende gedrag van leraren basisonderwijs in groep 3 en 4 en hun leraarkenmerken, achtergrondkenmerken en contextfactoren? 5