Daan Pieren

196 Appendix van veroudering op T-cellen vaak bekeken wordt op één bepaald punt in de tijd na het activeren van T-cellen, is de T-cel respons over meerdere punten in de tijd minder onderzocht. Hoe veroudering de T-cel respons over de tijd beïnvloedt is belangrijk om te achterhalen, omdat bescherming tegen infectieziekten bepaald kan worden door de snelheid waarin T-cellen vermenigvuldigen door celdeling en hoe snel en hoe lang ze geactiveerd zijn. In het geval van een virusinfectie, zoals infectie met SARS-CoV-2 of een griepvirus telt namelijk iedere minuut doordat virussen in het algemeen snel verspreiden en cellen infecteren. Om dit proces van verspreiding een halt toe te roepen is een snelle en adequate T-cel respons van groot belang. T-cel responsen in muizen In hoofstukken 2 en 3 hebben wij gebruik gemaakt van muizen in onze experimenten. Het gebruik van dieren voor wetenschappelijke experimenten wordt (terecht) nooit lichtzinnig genomen en wordt altijd getoetst door een ethische commissie of experimenten weloverwogen worden uitgevoerd. Vooral in immunologisch onderzoek is het heel lastig, al dan niet onmogelijk, om vervangende systemen te gebruiken waardoor er geen proefdieren nodig zouden zijn. Het immuunsysteem is zó complex dat dit (met de huidige kennis) niet na te bootsen is. Er zijn twee redenen waarom in hoofdstuk 2 en hoofdstuk 3 gebruik gemaakt is van muizen in plaats van menselijk materiaal. Ten eerste omdat muizen in een laboratoriumomgeving relatief weinig ziekteverwekkers tegenkomen die de T-cellen kunnen hebben beïnvloed. Daarnaast zijn, in tegenstelling tot bij mensen, van alle muizen de leefomstandigheden hetzelfde waardoor er minder variaties aanwezig zijn door omgevingsfactoren. Hierdoor kunnen wij specifiek kijken naar het effect van veroudering op T-cellen, zonder factoren die dit beeld kunnen vertroebelen. Ten tweede kunnen onze studies met muizen extra inzichten geven in dit veelgebruikte diermodel voor andere lopende immunologische verouderingsstudies in muizen. Tot slot neemt dit niet weg dat dierexperimenten waar mogelijk vermeden moeten worden. In hoofdstuk 2 van dit proefschrift is de invloed van veroudering op de reactie van T-cellen over de tijd beschreven, ook wel de kinetiek van een T-cel respons genoemd. Het onderzoek in dit hoofdstuk is gedaan met T-cellen van jonge en oude muizen. In hoofdstuk 2 concluderen wij dat de kinetiek van T-cel responsen een belangrijke factor is om te bestuderen. Zo hebben wij ontdekt dat de activatie van T-cellen van oude muizen trager op gang komt en ook langer aanhoudt, terwijl de piek van activatie van T-cellen van jonge muizen hoog en kort is. Het gevolg van het bekijken van T-cel activatie op één punt in