Daan Pieren

200 Appendix de recente pandemie van het coronavirus SARS-CoV-2 hadden wij ook de mogelijkheid om naar KIR + RA + T-cellen te kijken in jongere volwassenen met een coronavirus infectie. Ook in deze mensen zagen wij dat KIR + RA + T-cellen geactiveerd waren tijdens de infectie. Op zich was de bevinding van KIR + RA + T-cel activatie tijdens virale luchtwegziekte al een interessant gegeven, omdat dit aangeeft dat deze cellen mogelijk een rol spelen tijdens virale luchtweginfecties. Inderdaad zagen wij dat de duur van griepklachten verband hield met het aantal geactiveerde KIR + RA + T-cellen: hoe meer van de KIR + RA + T-cellen geactiveerd waren, hoe langer de griepklachten aanhielden. Dit zou kunnen betekenen dat de activatie van KIR + RA + T-cellen ervoor zorgt dat de virusinfectie erger wordt, door bijvoorbeeld de T-cellen af te remmen die juist tegen het virus moeten reageren. Het zou dus een verklaring kunnen zijn waarom ouderen over het algemeen ernstigere ziekteverschijnselen vertonen dan jongeren. Daarentegen zou het ook andersom benaderd kunnen worden: wat zou er gebeurd zijn als de geactiveerde KIR + RA + T-cellen er niet zouden zijn? Mogelijk onderdrukten de KIR + RA + T-cellen inderdaad de T-cellen die het virus op zouden moeten ruimen, maar voorkwamen ze hierdoor juist méér schade en ernstigere ziekte. De T-cellen die het virus opruimen doen dit namelijk voornamelijk door het doden van virus-geïnfecteerde longcellen. Dit is een goed mechanisme om de virusinfectie op te ruimen, maar als deze opruimactie te lang doorgaat treedt er schade op aan de longen door het afweersysteem zelf. Dit zou vervolgens weer kunnen leiden tot luchtwegproblemen en verhoogde kans op andere infecties, zoals bacteriële infecties. Kortom, onze ontdekking van deze nieuwe soort T-cellen, die wij KIR + RA + T-cellen hebben genoemd, zou een mogelijk startpunt kunnen zijn voor nieuw onderzoek in de richting van deze KIR + RA + T-cellen. Belangrijke vragen die in de toekomst beantwoord zouden moeten worden zijn: wat is de rol van KIR + RA + T-cellen tijdens luchtweginfecties? Hoe onderdrukken KIR + RA + T-cellen de celdeling van andere T-cellen precies? En zijn KIR + RA + T-cellen een van de factoren die bijdragen aan de verhoogde vatbaarheid voor luchtweginfecties in ouderen met een verhoogde kans op een ernstiger verloop? En wat is de bijdrage van KIR + RA + T-cellen tijdens vaccinatie: reageren ouderen minder goed op vaccinaties doordat er meer KIR + RA + T-cellen aanwezig zijn? Het grotere geheel: Wat zijn de voor- en nadelen van de stijging van regu- latoire kenmerken van T-cellen met veroudering? Het onderzoek in dit proefschrift is geschreven vanuit het perspectief van de invloed van veroudering met T-cellen op de immuunrespons tegen infectieziekten