Daan Pieren

201 Nederlandse samenvatting en vaccinaties. Waardoor zijn ouderen vatbaarder voor infectieziekten, worden ze ernstiger ziek en reageren ze minder goed op vaccinaties? Dit proefschrift draagt een van de vele mogelijke factoren voor deze vatbaarheid aan, namelijk de stijging van regulatoire kenmerken van T-cellen tijdens het ouder worden. De stijging van regulatoire kenmerken zien wij dus over het algemeen als iets negatiefs. Maar zijn er ook voordelen te vinden aan deze kenmerken? Waarom evolueert het immuunsysteem tot een systeem met meer regulatoire kenmerken? Binnen het infectieziekten-onderzoek zijn er ook aanwijzingen dat bepaalde regulatoire uiterlijke kenmerken van T-cellen juist bijdragen aan het voorkómen van buitensporige schade, bijvoorbeeld aan de longen tijdens virale infecties. Kenmerken waar wij in dit proefschrift over rapporteren zouden daar ook aan kunnen bijdragen, zoals de aanwezigheid van TIGIT en de aanwezigheid van geactiveerde KIR + RA + T-cellen. Buiten het veld van infectieziekten is het beeld soms minder negatief. Hoe ouder een persoon wordt, des te groter de kans wordt op het ontwikkelen van auto-immuunziekten en tumoren. Zo is er uit een studie gebleken dat T-cellen met regulatoire kenmerken niet goed zijn voor de bescherming tegen infectieziekten, maar wel bijdragen aan een betere prognose voor ernstige auto-immuunziekten zoals reuma. Daarnaast is er uit onderzoek naar tumoren gebleken dat het uitschakelen van regulatoire T-cellen wel kan leiden tot verbeterde prognoses, maar dat het nadeel hiervan weer is dat de kans op auto-immuunziekten toeneemt. Op basis van dit overkoepelende overzicht van de verschillende gebieden binnen de immunologie valt er dus het volgende te stellen: tijdens het verouderingsproces moet het immuunsysteem zich aanpassen aan allerlei invloeden van binnen en buitenaf. Het immuunsysteem groeit als het ware mee met de persoon. De toename van regulatoire kenmerken die in dit proefschrift naar voren komen zou een manier van het immuunsysteem kunnen zijn om om te gaan met de veranderende omstandigheden tijdens het hele leven. De toename van regulatoire T-cel kenmerken voorkómt enerzijds de toename van auto-immuunziekten op latere leeftijd en daarnaast zorgt het mogelijk ook voor verminderde schade aan organen ten gevolge van infectieziekten doordat krachtige T-cel responsen sterker onderdrukt worden. Het nadeel van deze verandering is dat wanneer de regulatoire kenmerken teveel doorslaan richting het onderdrukkende effect, de kans op kanker en hogere vatbaarheid voor infectieziekten toeneemt en de effectiviteit van vaccinatie minder kan worden. Samen benadrukt dit het grote belang van balans: voldoende regulatoire T-celkenmerken om de kans op auto-immuunziekten te verminderen, maar niet A