145 BEWEGING nog wel een bewustzijn van forms of vitality; denk aan dans, muziek38, theater en film (zie hoofdstuk 5 in Stern, 2010).39 Waarom is deze kijk op beweging relevant voor ‘Beweging-als-houvast’? Op de eerste plaats drukken forms of vitality de dynamische kenmerken van de beweging uit en niet zozeer de statische vormaspecten of de emotionele lading die ermee samengaat. Daarnaast zijn forms of vitality bruikbaar omdat deze opgebouwd zijn uit een aantal concreet waarneembare kenmerken. Sterns expliciteert deze in zijn laatste boek (2010). Hij noemt ze de vier dochters van de beweging. Elke beweging wordt gekenmerkt door richting, tijd, ruimte, en kracht. Het zijn precies deze kenmerken waarop onze benadering is gestoeld. Wij hebben ze respectievelijk, richting, snelheid, afstand en (spier)spanning genoemd. In de laatste paragraaf van dit hoofdstuk, getiteld ‘Bewegingskenmerken’ zullen we nader ingaan op de wijze waarop onze aanpak gebruik maakt van deze aspecten van de beweging. Ondanks dat Stern (2010) deze aspecten van een beweging onderscheidt, maakte hij er in zijn eigen therapeutische praktijk geen gebruik van. Zijn aanpak is gestoeld op het ontlokken van een ervaring door een vraag te stellen die ingaat op de form of vitality en niet op de gedachte die opkwam. Een hulpgever kan aan een hulpvrager, die in een problematische fase van zijn huwelijk zit, vragen hoe hij over zijn vrouw dacht toen hij haar na enkele weken afwezigheid weer terugzag. Als je gebruik wilt maken van forms of vitality dan ligt de volgende vraag meer voor de hand: Toen je haar weer voor het eerst zag, wat bewoog er toen in je? Dit en andere voorbeelden van Stern in hoofdstuk 7 van zijn boek maken duidelijk dat hij te maken heeft met hulpvragers waar gesprekken kunnen leiden tot verbetering van hun gemoedstoestand. Dit geldt echter niet voor de groep hulpvragers waarmee wij te maken hebben. Reflecteren op de eigen gemoedstoestand is niet alleen voor veel hulpvragers beperkt mogelijk, het is meestal geen ingang tot gedragsverandering. We haasten ons hieraan toe te voegen dat deze (on)mogelijkheid niet beperkt is tot mensen met een verstandelijke beperking. Ook voor veel kinderen en volwassenen zonder beperking blijkt praten over de emotioneel-psychische gesteldheid geen soelaas te bieden voor de ervaren problemen. Daarom zullen wij op een fundamenteler niveau, namelijk dat van de menselijke beweging, moeten terugvallen. Voor we daartoe overgaan is het belangrijk om eerst uit te leggen wat de relatie is tussen emotie en beweging. 38 Een duidelijk voorbeeld is ‘Le carnaval des animaux’ van Saint-Saëns. Dit muziekstuk representeert de forms of vitality van verschillende dieren. https://www.youtube.com/watch?v=k2RPKMJmSp0 39 Zelfs in de taal zien we forms of vitality terug. In het woord ‘waggelen’ ervaren we een golfbeweging en dat helpt om de betekenis te zien. De vorm van het woord lijkt overeen te komen met de betekenis (Dingemanse in de Bruin, 2020) 1E
RkJQdWJsaXNoZXIy MTk4NDMw