155 BEWEGING kent, dan is het aan de hulpgever om variaties te maken op de bestaande bewegingen om de flexibiliteit en de adaptiviteit van de hulpvrager te vergroten. Het kenmerk afstand omvat dus mogelijkheden om de kwaliteit van een beweging concreet te maken omdat het zowel het gebruik van de ruimte insluit als de vorm van de beweging. Spierspanning Zoals gezegd is spierspanning een manier om de intensiteit van een beweging uit te drukken. Intensiteit heeft met arousal of opwinding te maken en is verwant aan de emotie waarmee een activiteit of handeling wordt uitgevoerd. Om redenen hierboven beschreven verplaatsen we onze aandacht van emoties naar zichtbare kenmerken die door iedereen kunnen worden waargenomen. Als de spierspanning hoog is dan is dat zichtbaar aan bijvoorbeeld de witte knokkels in de handen, een stramme houding, gezwollen aderen in de hals, opengesperde ogen of een strakke mond. Er hoeft dan nog geen uitspraak gedaan te worden over de interpretatie van deze spierspanning of het plezier, angst of boosheid impliceert. We kunnen eenvoudigweg constateren dat de spierspanning bij de ene persoon hoger, lager of gelijk is aan de ander. Geluid Het bewegingskenmerk geluid gaat over het volume en de geluiden, klanken, vocalisaties die door een persoon gemaakt kunnen worden. Het is bekend dat motherese en vocaliseren in de preverbale ouder-baby interacties een belangrijke rol vervullen. De functie van motherese, ook wel babygerichte spraak, is drievoudig: aandacht van het kind krijgen en vasthouden, communicatie van emotionele informatie en faciliteren van het verwerven van taal (Van Puyvelde et al., 2015). Geluid blijkt daarmee een krachtig instrument in de preverbale periode te zijn om verbinding te creëren en de aandacht te trekken. Vocaliseren wordt gezien als de noodzakelijke voorloper van het latere spreken en is van belang bij de spraaktaalontwikkeling (Adolph & Robinson, 2015). In situaties waar sprake is van het ontbreken van taal of spreken, bijvoorbeeld bij hulpvragers met een ernstig verstandelijke beperking, kan vocaliseren of het samen geluiden maken een ingang zijn om contact te maken en zelfs spraak op gang brengen. Geluid is extra krachtig wanneer het de beweging ondersteunt en aanvult. Denk bijvoorbeeld aan hoe muziek filmbeelden ondersteunt of hoe dans en muziek elkaar versterken en de impact van de beweging vergroten. In de studie van Tarr et al. (2014) wordt gesteld dat een sleutelfunctie van muziek het creëren en versterken van sociale verbinding is tussen mensen die samen in 1E
RkJQdWJsaXNoZXIy MTk4NDMw