455 THEORETISCHE BESCHOUWING Lorenz ontdekte dat een miniem verschil achter de komma bij het invoeren van de beginconditie in de vergelijking leidde tot een dramatisch verschil in de uitkomst; kalm weer of een tornado. Hier komt de uitdrukking vandaan dat een vlinderslag op het noordelijk halfrond een tornado op het zuidelijk halfrond kan veroorzaken (zie Aubin & Dahan-Dalmedico, 2002)89. Begincondities in het sociale domein zijn minstens zo ongrijpbaar als begincondities van variabelen die het weer beïnvloeden. Aangezien we nooit de beginsituatie van gedrag kunnen weten, nog los van het ontbreken van kennis over alle variabelen die een rol spelen, is het voorspellen van de uitkomst van een hulpverleningstraject op lange termijn moeilijk. Hieruit volgt evenmin dat heel veel inzet automatisch leidt tot grote veranderingen. Ontwikkelingen verlopen chaotisch en dat stelt de hulpgevers soms voor (on)aangename verrassingen. Een laatste aspect dat we nog willen noemen naar aanleiding van variabelen die elkaar wederzijds beïnvloeden zijn de begrippen multi-finaliteit en equifinaliteit. Hieraan ligt het principe ten grondslag dat een systeem uit vele subsystemen bestaat en dat deze elkaar onderling en wederzijds beïnvloeden. Multifinaliteit wil zeggen dat één oorzaak tot verschillende uitkomsten kan leiden, afhankelijk van welke subsystemen allemaal in beweging komen. In hoofdstuk 3d is bij de casus van Levi dit fenomeen al eerder genoemd. Bij Levi ontbrak de ervaring van verbinding en niet weten hoe je op een prettige manier gezamenlijkheid kunt creëren met alle gevolgen van dien. Het omgekeerde kan ook het geval zijn, namelijk dat verschillende wegen uiteindelijk toch naar hetzelfde doel leiden. Dit wordt geschaard onder de term equifinaliteit. Zo heeft elke hulpgever in onze casussen de opdracht gekregen om volggedrag te ontlokken met als uiteindelijke doel het emergeren van wederkerigheid. De weg ernaar toe is in elke casus een andere geweest. Er is niet één weg, maar er zijn tal van wegen die naar dit doel leiden, afhankelijk van de stijl en de voorkeur van de hulpgever, de context en de interesse van de hulpvrager om maar iets te noemen, maar wel altijd gebaseerd op een van de bewegingskenmerken. We komen hier nog op terug in hoofdstuk 4b. Geneste tijdschalen Een laatste aspect dat we onder de aandacht willen brengen betreft het fenomeen geneste tijdschalen. Dit aspect is in hoofdstuk 1b uitgelegd als de onderlinge verhouding van de interacties tussen verschillende subsystemen binnen een systeem. Elk subsysteem heeft zijn eigen snelheid van ontwikkelen en de subsystemen beïnvloeden elkaar wederzijds. 89 If the flap of a butterfly’s wings can be instrumental in generating a tornado, it can equally well be instrumental in preventing a tornado (Lorenz, 1972). 4A
RkJQdWJsaXNoZXIy MTk4NDMw