499 PERSPECTIEF OP STOORNISSEN Deze versimpelde weergave van een ingewikkeld filosofisch issue wordt door Brzovic (2022) in meer detail uitgewerkt.96 Zij werpt in haar artikel ook de voor ons relevante vraag op of elke psychiatrische stoornis een natuurlijke categorie vormt of niet. Hoewel we ons enigszins op glad ijs begeven, willen we toch proberen er iets over te zeggen. Vanuit de veronderstelling dat elke psychiatrische stoornis een neurologische basis kent, ligt het voor de hand om aan te nemen dat psychiatrische stoornissen natuurlijke categorieën vormen. Een succesvol voorbeeld van een (psychiatrische) ziekte waarvan uiteindelijk de neurologische oorzaak werd gevonden is syfilis. Deze ziekte leidt, als ze niet wordt behandeld tot diverse psychiatrische verschijnselen, waaronder dementie, psychose, depressie en manie. Toen de oorzaak (de Treponema pallidum bacterie) aan de hand van bloedonderzoek en de remedie (penicilline) werden ontdekt lag het voor de hand om syfilis net als longontsteking en een botbreuk tot erkende ziekte te bestempelen. De classificatie is namelijk niet afhankelijk van en wordt niet bepaald door de beoordelaar, want er ligt een lichamelijke oorzaak aan ten grondslag. Dit is de reden waarom longontstekingen en botbreuken gezien kunnen worden als natuurlijke categorieën. Psychiatrische stoornissen Dit roept dan onmiddellijk de vraag op hoe dat zit met psychiatrische stoornissen waarvan de neurologische basis (nog) niet is vastgesteld? Binnen de biologische psychiatrie is de veronderstelling dat alle psychische aandoeningen het gevolg zijn van hersenziekten, met andere woorden dat deze een neurologische oorsprong kennen. Deze veronderstelling komt echter steeds meer op losse schroeven te staan. Wat blijkt namelijk, in de woorden van psychiater Jim van Os (2014, p. 143): “50 jaar intensief onderzoek in de biologische psychiatrie heeft geen enkele valide test opgeleverd voor welke psychische aandoening dan ook.” Een daarbij aansluitende opmerking komt van de psychiater Floortje Scheepers (2021, p. 87): “Zoeken naar een biomarker voor ontregeld menselijk gedrag is als het zoeken naar een biomarker voor het ontstaan van een orkaan…” Van Os gaat nog een stapje verder en stelt dat “de onderscheidende diagnosen artificiële constructen zijn die niet verwijzen naar echte onderliggende ziekten” (Van Os, 2014, p. 143). Op p. 144 luidt zijn conclusie dan ook “DSM-diagnosen zijn praktische labels, geen ziekten die bestaan in de natuur.” De door Van Os geschetste problemen met de DSM kennen een lange geschiedenis. Reeds in 1974 stelden Spitzer en Fleiss vast dat de betrouwbaarheid van de DSM onvoldoende is. Zij lieten zien dat de overeenstemming tussen psychiaters over de toekenning van een diagnose aan patiënten in vrijwel alle gevallen wetenschappelijk 96 De discussie over natuurlijke categorieën of ‘natural kinds’ gaat veel dieper dan wij hier aanstippen, maar voor ons betoog volstaat deze relatief eenvoudig beschrijving. 5A
RkJQdWJsaXNoZXIy MTk4NDMw