508 5A het letterlijk nazeggen wat een andere persoon zegt. Veel kinderen met autisme vinden veranderingen moeilijk; routines en rituelen vormen een belangrijk houvast in het dagelijks leven. Hyper- en hyposensitiviteit (over- en ondergevoeligheid) voor sensorische waarneming komt veel voor met betrekking tot geluid, licht, geur en smaak, en ook wat temperatuur, pijn, textuur en aanraking betreft. 3 Ontstaansgeschiedenis Symptomen van autisme moeten aanwezig zijn in de vroegkinderlijke ontwikkeling. Deze kunnen mogelijk pas later zichtbaar worden, doordat er geen mogelijkheden meer zijn om aan sociale eisen te voldoen of doordat aangeleerde strategieën de symptomen hebben gemaskeerd. 4 Klinisch relevante beperkingen De symptomen leiden ertoe dat er belangrijke beperkingen zijn in het sociale leven en in de beroepensfeer of andere belangrijke gebieden van functioneren. 5 Uitsluitingscriteria De stoornis mag niet verklaard worden als deze het gevolg is van een verstandelijke beperking of een algemene ontwikkelingsachterstand. Om comorbiditeit tussen autisme en een verstandelijke beperking vast te kunnen stellen, moet de sociale communicatie beneden een te verwachten ontwikkelingsniveau liggen. Gangbare theorieën Hoewel er veel onderzoek is gedaan naar biologische of genetische oorzaken van autisme, is daarover geen wetenschappelijke eenduidigheid, zoals dat het geval is voor syndromen als Down, RETT en fragile X (zie voor een bespreking van relaties tussen biologische theorieën en autisme Carr, 2006; Happé & Frith, 1996, 2006). Verklaringen voor autisme worden dan ook voor een belangrijk deel gevoed door de psychologie. De drie dominante verklaringen zijn: problemen in de centrale coherentie, problemen in de executieve functies en een verminderde ontwikkeling van een theory of mind (ToM). Deze zullen we eerst bespreken. Een vierde verklaring is een recentere hypothese die uitgaat van problemen in de prikkelverwerking. Centrale coherentietheorie Het vermogen om losse onderdelen tot een eenheid of Gestalt te maken wordt centrale coherentie genoemd. Frith (1989/2009) formuleerde de zogenaamde ‘weak central coherence theory’ als mogelijke verklaring voor autisme. De veronderstelling is dat mensen met autisme onvoldoende in staat zijn details tot een groter geheel te smeden. Hierdoor missen ze het geheel of het overzicht, waardoor betekenisgeving niet of moeilijk tot stand komt. De wielen van de auto los zien van de bumper en dat weer geïsoleerd verwerken van de motorkap, maakt dat het waarnemen van het geheel, de auto en de betekenis die een auto kan hebben bemoeilijkt wordt. Deze voorkeur
RkJQdWJsaXNoZXIy MTk4NDMw