58 1B Al deze ontdekkingen binnen de wiskunde, fysica, biologie, economie en scheikunde wijzen naar hetzelfde, namelijk dat de dagelijkse werkelijkheid beter begrepen kan worden wanneer er wordt uitgegaan van complexe systemen die zich soms chaotisch en niet-lineair gedragen en waaruit nieuw gedrag ontstaat dat niet te herleiden is tot de afzonderlijke delen. Er ontstonden samenwerkingsverbanden zoals het Santa Fe Institute in New Mexico, tussen wetenschappers van verschillende disciplines om deze nieuwe fenomenen beter te begrijpen en te bestuderen (Waldrop, 1994). Het idee groeide dat een nieuw wetenschappelijk paradigma geboren was en een nieuw tijdperk, het tijdperk van de Complexe Systeem Theorie was aangebroken. Verschil tussen complex en gecompliceerd Voordat we verder gaan maken we nog even een uitstapje naar het verschil tussen complex en gecompliceerd. Deze begrippen worden nogal eens door elkaar gebruikt, terwijl ze wel degelijk verschillend van betekenis zijn. Het belangrijkste kenmerk van een complex systeem is het bestaan van emergerende processen waardoor complexe systemen zich onderscheiden van andere systemen. Hiermee wordt bedoeld dat voor complexiteit geldt, dat het geheel meer is dan de som der delen (Holland, 2014). Dit betekent dat eigenschappen van een complex systeem niet gereduceerd kunnen worden tot losse eenheden en omgekeerd, dat uit losse eenheden een nieuwe structuur kan ontstaan die niet verklaarbaar is uit de afzonderlijke onderdelen. Een voorbeeld hiervan is ‘natheid’ van water. De afzonderlijke watermoleculen hebben niet de eigenschap van ‘natheid’; wanneer echter diezelfde moleculen in een bepaalde hoeveelheid bij elkaar geplaatst zijn, emergeert de eigenschap ‘natheid’. Dit fenomeen is niet de optelsom van de eigenschappen van de losse watermoleculen. Als water vervolgens tot boven de 100 graden wordt verwarmd transformeert het water tot een gas en is de gezamenlijke hoeveelheid watermoleculen niet meer ‘nat’. Een gecompliceerd probleem daarentegen kan in sommige gevallen wel te reduceren zijn tot een los onderdeel waar het probleem zich afspeelt, bijvoorbeeld een probleem aan de motor van een auto. Het kan een heel ingewikkeld probleem zijn, maar de oplossing kan uiteindelijk de vervanging van een los onderdeel zijn, waardoor het probleem opgelost wordt. In dit voorbeeld is de methode van reductie en het probleem ontleden in losse onderdelen uitermate zinvol. De mens is een complex systeem. De werking van het menselijk lichaam is niet te verklaren uit een optelsom van alle losse organen, spieren en botten. Ook voor de mens geldt dat het geheel meer is dan de som der delen. Wanneer één onderdeel geraakt of bewogen wordt, beïnvloedt dit het gehele systeem; omgekeerd wanneer het geheel bewogen wordt, beïnvloedt dat elk afzonderlijk onderdeel. Als iemand zijn rib kneust, dan heeft dat effect op het hele lichaam van die persoon. En wanneer het lichaam geen voedsel krijgt, beïnvloedt dit vervolgens alle afzonderlijke onderdelen. Ditzelfde principe geldt ook voor gedragingen. Binnen CST wordt gedrag gezien als deel
RkJQdWJsaXNoZXIy MTk4NDMw