595 EP I LOOG je niet mét hem of haar bent”.108 Stichting Presentie wil bijdragen aan een samenleving waarin mensen voor elkaar zorgen en naar elkaar omzien. Volgens Elly Beurskens (2022) houdt presentiebeoefening in dat je als hulpverlener of zorggever relationeel werkt, dat wil zeggen: je leert wat je moet doen of wie je kunt zijn voor de ander, in de eerste plaats in en vanuit de relatie met die ander. De presentiebenadering is voor professionals geen vervanging van hun vak, je blijft voluit professional maar je oefent dat vak op een bepaalde manier uit”. Presentiebeoefening kan ook in het onderwijs uitgeoefend worden volgens Baart en Timmerman (2022): “Studenten worden niet beschouwd als afnemers van onderwijs, maar als mensen met hun culturele context. Onderwijs staat niet hoofdzakelijk in het teken van de leerdoelen, maar het biedt ook begeleiding bij leerlingen die als mensen hun maatschappelijke draai moeten vinden. Relationeel onderwijs benadert studenten daarbij als medescheppers van het leerproces”. In deze citaten klinken de woorden als verbinding en autonomie door en het zoeken naar wederkerigheid. Ditzelfde vinden we ook in de rehabilitatie en herstelbewegingen die binnen de psychiatrie actueel zijn en veelal hun oorsprong hebben in patiëntenorganisaties. Op diverse plaatsen zijn initiatieven als ‘herstelacademies’ ontstaan, zoals het Enik Recovery College in Utrecht109 of Stichting Hersteltalent in Middelburg110. Deze initiatieven zijn allemaal gericht op het verbinden en samenbrengen van mensen rondom de hulpvrager, zoals ervaringsdeskundigen, lotgenoten en mensen met verschillende expertises. Zo is er naast het aansluiten bij de hulpvrager met gelijkgestemden ook ruimte voor diens autonomie in de zoektocht naar herstel. Wat heeft de hulpvrager nodig en wie kan daar het beste bij helpen? Ook op maatschappelijk en organisatorisch vlak klinkt de roep om vernieuwing van de traditionele manier van werken bij de ggz. Dit heeft enerzijds te maken met de toenemende vraag naar zorg. Volgens het Trimbos-instituut (Hoek van der, 2021) heeft 4 op de 20 mensen op enig moment tijdens het leven hulp nodig bij mentale problemen. Deze hulp kan niet blijvend op de huidige manier worden geboden, er is capaciteit binnen de ggz voor 8% van de bevolking en niet voor 20%. Daarnaast heeft de roep om vernieuwing ook te maken met de manier waarop we over probleemgedrag als samenleving nadenken en ermee omgaan. De neiging bestaat om probleemgedrag als een medisch probleem te benaderen en een medisch etiket te geven. Het Trimbos noemt dit het medicaliseren van de problemen. Veel problemen vinden echter hun oorsprong in de sociale omgeving waarin een hulpvrager leeft. Armoede, slechte huisvesting, onveilige wijken, schulden, eenzaamheid of het gevoel er niet bij te horen kunnen leiden tot tal van problemen. Dit raakt niet alleen volwassenen, maar ook kinderen lijden hieronder en het kan hun ontwikkeling ernstig beschadigen of verstoren. 108 https://www.presentie.nl/algemeen/wat-is-presentie/ 109 https://www.enikrecoverycollege.nl 110 https://hersteltalent.nl E
RkJQdWJsaXNoZXIy MTk4NDMw