Sonja Graafstal en Carine Heijligers

60 1B ‘rust’ is of wanneer er een nieuw evenwicht gevonden is in de situatie. Volgens CST is juist de fase van ‘onbalans’ bij uitstek het moment om nieuw gedrag te ontwikkelen of te laten ontstaan en zal de interventie gebruik maken van deze periode van onbalans. Dit voorbeeld laat zien hoe zeer het handelen van de hulpgever beïnvloed wordt door de onderliggende theorie die de hulpgever er (onbewust) op na houdt. De algemene systeemtheorie onderging, vanwege aanhoudende kritiek, belangrijke veranderingen dankzij de integratie van aspecten van de ecologische theorie, waarbij adaptatie van het individu aan de sociale omgeving meer nadruk kreeg. De kritiek dat de systeemtheorie te weinig aanknopingspunten biedt voor het dagelijks handelen van de hulpgever bleef echter aanhouden. De verschillen in opvatting over evenwicht en wat er wel en niet onder een systeem verstaan moet worden leidde ertoe dat sommige hulpgevers de theorie en de theoretische onderbouwing van hun handelen de rug toekeerden en zich verder uitsluitend richten naar de populairste, modernste en meest betaalbare technieken (Hudson, 1999). Ze hollen het ‘evidence beest’ achterna, zonder zich bewust te zijn van de onderliggende veronderstellingen. Anderen besloten verder te kijken dan de algemene systeemtheorie en ontdekten de wereld van de complexe systeemtheorie. Belangrijke pioniers op dit gebied zijn Thelen en Smith (1993) die erop wijzen dat door een dynamisch systemische kijk op de menselijke ontwikkeling fenomenen in een ander licht begrepen kunnen worden. Een kijk die recht doet aan de complexiteit van gedragingen. Dit hoeft ons niet af te schrikken want zoals blijkt uit ontdekkingen uit andere disciplines, eenvoudige ‘regels’ op lokaal niveau, kunnen voldoende zijn om complex gedrag te laten ontstaan. In de komende alinea’s zullen we aandacht besteden aan enkele begrippen die binnen CST belangrijk zijn en deze met concrete voorbeelden duidelijk maken. Want naar ons idee biedt CST zowel een gedegen kader over hoe naar groei, ontwikkeling en aanpassing te kijken als praktische handvatten voor de toepassing ervan in de praktijk. Chaostheorie Determinisme De complexe systeemtheorie wordt ook wel chaostheorie genoemd, hoewel ze niet precies hetzelfde zijn. Het woord chaos heeft een specifieke betekenis binnen de chaostheorie en kan op verschillende manieren gedefinieerd worden. Sardar en Abrams (2016) formuleren het als volgt: ‘Chaos is een soort orde zonder periodieke terugkeer.’ We kunnen ook zeggen dat chaos een vorm van gedetermineerdheid is die niet voorspelbaar is. Er zijn tot nu toe twee soorten veranderingen bekend. Namelijk veranderingen die regelmatig en voorspelbaar zijn, deze worden bestudeerd door onder andere de klassieke fysica. Er zijn ook chaotische veranderingen die onregelmatig en onvoorspelbaar zijn op de lange termijn. Beide type veranderingen zijn deterministisch, dat wil zeggen dat de veranderingen te vangen zijn in wiskundige vergelijkingen. We zullen de verschillen hieronder bespreken.

RkJQdWJsaXNoZXIy MTk4NDMw