649 NEDERLANDSE SAMENVATTING Beweging-als-houvast. Een relationeel perspectief op beweging In deze thesis staat de methode Beweging-als-houvast centraal. Deze methode is in de praktijk ontstaan en al decennialang succesvol gebleken in hulpverlening aan jeugdigen, gezinnen en andere hulpvragers. De problematiek in al deze casussen was uiteenlopend. Het varieerde van problemen in de omgang met anderen, emotionele en cognitieve problemen, waarbij velen een diagnose hadden als ADHD, autisme, verstandelijke beperking of hechtingsproblematiek. Het aangrijpingspunt om de problemen aan te pakken tot dan toe was het veranderen van gedrag van de hulpvrager, waarbij het gezin, indien mogelijk, ook betrokken werd. De toegepaste behandelingen leidden echter niet tot een blijvende verandering. Er was iets anders nodig. Ondanks de zeer uiteenlopende problematiek in al deze casussen was er een overeenkomstig probleem dat in alle gevallen gold, namelijk de verstoring in de communicatie met anderen op het gebied van wederkerigheid. Onder wederkerigheid verstaan we dat beide personen in staat zijn om de ander te volgen, om initiatief te nemen en om daarin gevolgd te worden. Wederkerigheid in een relatie is belangrijk in het voeren van een gesprek, in beurtwisseling, in samen werken en spelen en kunnen leren van een ander. Wanneer wederkerigheid in relaties onder druk staat kunnen tal van problemen ontstaan in het cognitieve, sociale of emotionele domein of in meerdere domeinen tegelijk. De weg die de methode Beweging-als-houvast voorstaat om problemen in de wederkerigheid aan te pakken is de wederzijdse beweging van twee personen te observeren en te analyseren aan de hand van videobeelden. Uit de wederzijdse beweging zijn twee dingen af te lezen, allereerst is dat wie een bepaalde beweging initieert (bijvoorbeeld kijkrichting) en wie een initiatief wel of niet volgt. Ten tweede kan geobserveerd worden of initiatiefname en volggedrag op een gelijkwaardige wijze verdeeld zijn in de interactie. Volggedrag leidt tot verbinding en samenzijn, initiatiefname is het uitdrukken van autonomie en gevolgd worden geeft een ervaring van erkenning en gezien worden. Op basis van observaties van de wederzijdse bewegingen kan een interactiestructuur zichtbaar gemaakt worden, dat onder het zichtbaar gedrag of de problemen ligt. Een voorbeeld hiervan is een interactiestructuur waarbij de hulpvrager degene is die vooral het initiatief neemt, maar niet het initiatief van de ander volgt. Deze interactiestructuur, die zichtbaar is in de beweging, kan zich op verschillende manieren uiten op het niveau van gedragingen. Zelfbepalend gedrag, moeite hebben met samenwerken of samenspelen zijn voorbeelden hiervan. Beweging-als-houvast richt zich op het veranderen van de onderliggende interactiestructuur door de hulpgever aanwijzingen te geven diens beweging te A
RkJQdWJsaXNoZXIy MTk4NDMw