74 1B Afbeelding 1b.11 Romanesco Noot. Foto van een Romanesco door Johan Bolhuis, verkregen op 7 september 2020 van freeimages.com. Transactie en interactie In complexe systeemtheorie wordt het belang van het kijken naar het systeem als geheel onderstreept. Het was Von Bertalanffy (1972) die stelde dat een systeem alleen gekend kan worden door de onderlinge relaties van de elementen van het systeem te bestuderen en niet zozeer door de elementen zelf. Dit laatste staat bekend als reductionisme. Het reductionisme stelt dat een systeem gekend wordt door het te ontleden in steeds kleinere elementen. Deze gedachte had niet alleen postgevat in de chemie en de natuurkunde, maar ook in de psychologie en de biologie. Men veronderstelde dat men ontwikkelingsprocessen kon achterhalen door de mens in kleinere onderdelen op te splitsen. Von Bertalanffy maakte duidelijk dat kennis van de structuur van de moleculen niet verklaart waarom een mens of een dier zich op een bepaalde manier gedraagt14. Het gedrag van levende en niet-levende systemen is niet te verklaren uit de optelsom van de losse elementen, maar is het gevolg van de voortdurende interactie tussen de elementen en dus het gevolg van zelforganisatie. 14 De verklaring waarom een vierkant blokje wel of niet door een rond gat past, levert op het niveau van de moleculen geen wezenlijke bijdrage aan de verklaring.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTk4NDMw