Luppo Kuillman

Summary in Dutch 143 7 Het handelen kan echter ook onethisch zijn en zelfs afwijken van de eigen morele standaard door allerlei oorzaken zoals externe druk. In situaties wanneer hier sprake van is kan het individu (on)bewust morele ontkoppelingsmechanismen inzetten om ondanks het onethisch handelen toch met zichzelf in het ‘reine te blijven’. Hierbij valt te denken aan bijvoorbeeld het goed praten om antibiotica zonder indicatie toch voor te schrijven, want anders bestelt de veeleisende patient in kwestie het toch wel illegaal op een buitenlandse online webshop. Bij PBC gaat het om een construct dat is ontleend aan de Theorie van Gepland Gedrag en is het de mate van eigen ingeschatte zelf-effectiviteit om het voorgenomen gedrag (de intentie) ook daadwerkelijk om te zetten in gedrag. Ten behoeve van (on)ethisch gedrag zijn in dit promotienderzoek twee nieuwe constructen geïntroduceerd, namelijk die van “Reporting Reprehensible Conduct” en dat van “Yielding to Pressure”. In deze Nederlandse samenvatting worden de belangrijkste bevindingen van de studies vermeld. 7.2 Samenvatting van de belangrijkste bevindingen In hoofdstuk 2 worden de resultaten van een valideringsstudie gerapporteerd. Met het oorspronkelijke plan om een contextspecifieke versie van de Moral Sensitivity Questionnaire (MSQ) te valideren bleken de bevindingen echter totaal anders te zijn dan die aan het begin van de studie werden verwacht. Terwijl Lützén et al. met hun MSQ zes dimensies van morele sensitiviteit (MS) meetten, werden in dit promotieonderzoek via zowel exploratieve factor analyse als confirmatieve factor analyse geen aanknopingspunten gevonden om deze dimensies te handhaven. In ieder geval niet voor het instrument dat wij afnamen onder Nederlandse physician assistants en verpleegkundig specialisten. Echter, in plaats daarvan construeerden we twee nieuwe schalen uit de verkregen data die twee soorten attitudes meten, namelijk die van een moreel deliberatieve houding (MSQ-DELIB) en die van een paternalistische houding (MSQ-PATER). Beide schalen vertonen een goede construct validiteit en de juiste mean-inter-item-correlatiecoëfficiënten als waarborg voor voldoendehomogeniteit vande schalen. Terwijl we vooraf verwachtteneenaangepaste MSQ te valideren als een indicator voor het FCM construct van MS, hebben we nu twee afzonderlijke indicatoren die proxies kunnen zijn voor het aangeven van moreel (on)gevoelige houdingen. Hiervoor hebben we een vervolgstudie uitgevoerd om de voorspellende waarde van beide schalen te beoordelen. De resultaten van die studie worden gerapporteerd in hoofdstuk 5