Franny Jongbloed

261 10 NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING Een toename in oxidatieve stress en inflammatie heeft een nadelig effect op de kwaliteit en kwantiteit van leven en leidt zowel tot versnelde ontwikkeling van ouderdomsziekten als tot een afname van de levensduur. Een acute toename in oxidatieve stress, de acute stressrespons, resulteert in een slechtere uitkomst van orgaantransplantaties vanwege het optreden van ischemie-reperfusie schade (IRS). Dit leidt tot een beperkte hoeveelheid mogelijkheden voor orgaantransplantatie bij patiënten met eindstadium nierfalen. Een stressrespons gerelateerd aan een operatie kan eveneens de uitkomst van de operatie beïnvloeden bij patiënten die electieve chirurgie ondergaan, in het bijzonder wanneer bijkomende aandoeningen zoals morbide obesitas aanwezig zijn. Dieetrestrictie (DR) heeft een bewezen positief effect op de levensduur en op het verminderen van ouderdomsziekten alsmede een verbeterde uitkomst van IRS in verscheidene gezonde diermodellen. Vele aspecten van DR zijn nog steeds onbekend, zoals welke componenten van de calorie verantwoordelijk zijn voor de effecten van DR, welke mechanismen ten grondslag liggen aan DR en de toepasbaarheid van DR in meerdere diermodellen van acute stress. Daarbij is de translatie van DR naar de klinische setting moeilijk gebleken en blijft het bewijs over de effecten van DR in patiënten vooralsnog beperkt. Om deze redenen is er een dringende behoefte voor het verbreden van de kennis over de etiologie en klinische toepasbaarheid van DR om de effecten van DR op chirurgische- en ziekte-gerelateerde stress alsmede de postoperatieve uitkomst te optimaliseren. De doelen van dit proefschrift waren: het vaststellen van de effecten van de huidige regimes kortdurende diëten in verschillende muismodellen, het onderzoeken van de effecten van macronutriënten en aminozuren op de effecten van DR, om de kennis te verbreden over de moleculaire mechanismen die ten grondslag liggen aan DR en om een veilig en effectief dieet te ontwikkelen om toe te passen in een klinische, chirurgische setting. Modellen en mechanismen van nutritionele preconditionering In hoofdstuk 2 hebben we de eerdere resultaten van DR op IRS toegepast op een ander muismodel om zo de effecten van DR in een wijder perspectief te plaatsen. Eerder hebben we aangetoond dat 2 weken 30% DR en 3 dagen vasten zorgen voor een significante verbetering van zowel overleving als nierfunctie in C57BL/6 mannetjes muizen die totaal 37 minuten IRS hebben ondergaan in tegenstelling tot muizen die onbeperkt, ad libitum, toegang hadden tot voedsel. In dit hoofdstuk laten we zien dat deze positieve effecten ook geïnduceerd konden worden in een muismodel met een andere genetische herkomst, van oudere leeftijd, met overgewicht en in zowel het mannelijke als vrouwelijke geslacht. Mannetjes en vrouwtjes F1-FVB/C57BL6-hybride muizen die 3 dagen hadden gevast, lieten een verbetering van overleving zien na het toepassen van IRS waarbij de vrouwtjes