Marilen Benner

SAMENVATTING (DUTCH SUMMARY) 259 10 DIT PROEFSCHRIFT Zwangerschap induceert een toename in geheugen van afweercellen in de baarmoeder In hoofdstuk 2 gaven we een overzicht van de verschillende cellen van het afweersysteem die in de baarmoeder betrokken zijn bij zwangerschap. We bestudeerden hiervoor endometriale cellen van niet-zwangere vrouwen. In eerdere studies werd dit vooral gedaan door een biopt van het endometrium te nemen, een invasieve methode die niet zomaar wordt toegepast als er geen medische noodzakelijkheid voor de ingreep is. Dit maakt het moeilijk om een controle-cohort te rekruteren die een beeld van de immuun-omgeving bij gezonde vrouwen kan geven. Dit probleem kan worden verholpen door de betrokken cellen uit menstruatiebloed (MB) te isoleren. Elke maand wordt de functionele laag van het endometrium samen met de hierin voorkomende cellen van het afweersysteem afgestoten. De vloeistof kan met een menstruatiecup, een milieuvriendelijk alternatief voor tampons, worden opgevangen. Op deze manier kunnen er zonder invasieve behandeling vele malen meer cellen worden verkregen en onderzocht. Deze techniek is ook gebruikt voor het onderzoek dat is beschreven in de hoofdstukken 4 en 5. In hoofdstuk 2 lieten we door flowcytometrie zien, dat de leukocyten uit MB inderdaad de typische kenmerken van uteriene cellen vertonen. De onderzochte MB-cellen hadden een ander fenotype dan cellen uit het bloed, wat bewijst dat ze van mucosale oorsprong zijn. We vergeleken de MB-cellen met leukocyten die we uit de decidua parietalis van à terme zwangerschappen isoleerden. Zij representeren het afweersysteem aan het einde van een gezonde zwangerschap en geven dus informatie hoe het lokale immuunsysteem verandert als gevolg van zwangerschap. Na 9 maanden zwangerschap waren de lokale immuuncellen minder naïef, dat wil zeggen dat de T-cellen geactiveerd zijn geraakt en geheugen hebben opgebouwd. Verder zijn in de d.parietalis meer cellen aanwezig die met tolerantie in verbinding worden gebracht, zoals regulatoire T-cellen (Tregs). Inmiddels is bekend dat differentiatie van deciduale T-cellen optreedt na contact met foetale cellen, een lokale reactie die maar in geringe mate in de circulatie terug te zien is. Een inductie van Tregs helpt om te voorkomen dat deze herkenning oploopt tot een (te) sterke ontstekingsreactie. Flowcytometrie Techniek om d.m.v. gelabelde antistoffen de uiterlijke kenmerken van een cel in kaart te brengen. Aan/ afwezigheid van receptoren geeft uitkomst over het exacte cel type. Leukocyten Witte bloedcellen, mediëren afweerrespons. Omschrijft granulocyten, monocyten/ macrofagen, lymfocyten (T-, B-, NK cellen) en dendritische cellen. Fenotype Uiterlijke kenmerken/ opmaak van een cel Decidua parietalis Maternale laag van de placentale vliezen. Gevormd als foetale lagen (amnion, chorion) met gedecidualiseerd endometrium een verbinding aangaan. À terme periode Tijd rond de uitgerekende datum van bevalling (zwangerschapsduur tussen 37 en 42 weken).