Elien Neimeijer

141 het leefklimaat te meten in de residentiële (jeugd)zorg. In hoofdstuk 2 is een valider- ingsstudie beschreven waarin de PGCI is aangepast met minder complex taalgebruik en een vermindering van het aantal items (van 37 naar 29 items). Zo is de Group Climate Instrument (GCI) ontstaan. In hoofdstuk 2 is de betrouwbaarheid en validiteit van deze vragenlijst in een steekproef van 189 cliënten met een LVB die klinische (forensische) behandeling volgden, onderzocht. Op basis van een Confirmatieve Factor Analyse (CFA) bleek dat er sprake was van een factorstructuur met één overkoepelende leefklimaatfac- tor en vier afzonderlijke leefklimaatfactoren, namelijk: ondersteuning, groei, repressie en sfeer. De studie verstrekt de eerste bewijzen van de validiteit en betrouwbaarheid van de GCI voor deze doelgroep, waarin ervaren leefklimaat als een multidimensionaal construct in beeld wordt gebracht. Hoewel verdere ontwikkeling van de GCI en repli- catie van onze studieresultaten noodzakelijk lijken, is de GCI geschikt om (periodiek) af te nemen bij cliënten met een LVB die verblijven in de klinische (forensische) zorg. De resultaten van de vragenlijst kunnen worden gebruikt om inzicht in het leefklimaat te verkrijgen en, indien gewenst, in te zetten als onderdeel van een verbetercyclus. Hoofdstuk 3: de relatie tussen leefklimaat, agressie incidenten en de inzet van dwangmaatregelen In de tweede studie (hoofdstuk 3) werd de GCI gebruikt om de samenhang tussen de kwaliteit van het leefklimaat, de frequentie van agressieve incidenten en de inzet van dwangmaatregelen op de leefgroep te onderzoeken. De steekproef bestond uit 248 cliënten. Uit deze studie kwam naar voren dat een open en therapeutisch leefklimaat, waarin cliënten ondersteuning, groei mogelijkheden en een goede sfeer ervaren, samen- hangt met een lagere frequentie van agressie incidenten. Een repressief leefklimaat was daarentegen gerelateerd aan een hogere frequentie van agressie incidenten. Inherent hi- eraan werd gevonden dat een hogere frequentie van agressie incidenten samenhingen met meer inzet van dwangmaatregelen. Opgemerkt dient te worden dat er geen causale relaties vastgesteld konden worden vanwege het cross-sectionele onderzoeksdesign. De samenhang tussen repressie en agressie enerzijds en agressie en de inzet van dwang- maatregelen anderzijds benadrukken echter het spanningsveld tussen het behandelen en beheersen van agressief gedrag op de leefgroep. Systematische analyse van (onderliggen- de oorzaken van) agressie en reflectie op professioneel handelen bij agressie incidenten